Sociale veiligheid in Tweede Kamer nog onvoldoende gewaarborgd

Annemarie Pierik

Onderzoekers van de Universiteit Utrecht hebben de sociale veiligheid in de Tweede Kamer onderzocht, in opdracht van de voorzitter en griffier van de Tweede Kamer. Op maandag 17 april 2023 is het eindrapport  Kracht zonder Tegenkracht  openbaar gemaakt. In het eindrapport van de onderzoekers concluderen zij dat de sociale veiligheid van ambtenaren, fractiemedewerkers en Kamerleden nog niet goed is gewaarborgd.

In het persbericht van de Universiteit Utrecht wordt beschreven dat deelnemers aan het onderzoek zich in algemene zin sociaal veilig voelen. Toch ervaart een deel van hen ook weinig ruimte om fouten te maken en die met elkaar te bespreken. Sommigen ervaren bovendien grensoverschrijdend gedrag van andere Kamerbewoners (kamerleden, fractiemedewerkers en ambtenaren): van kleinerende opmerkingen en andere vormen van pestgedrag tot discriminatie, intimidatie en seksueel grensoverschrijdend gedrag. De ervaringen van deelnemers die zulk gedrag ervaarden, laten zien dat de omgang met signalen en meldingen over ongewenste gedragingen zeer sterk uiteenloopt en nog geregeld tekortschiet.

De onderzoekers doen twintig aanbevelingen voor het verbeteren van de sociale veiligheid. Zoals:

• Verspreid kennis en inzichten over sociale veiligheid, grensoverschrijdend gedrag tussen personen en de patronen en mechanismen die daarachter schuilgaan;
• Verbeter de communicatie over het sociaal Veiligheidsbeleid;
• Organiseer adequate informatie voor en begeleiding van betrokkenen bij meldingen en klachten tijdens én na het doorlopen van procedures;
• Zorg voor een systematische en consistente registratie van signalen en meldingen;
• Maak meer werk van het proactief signaleren van sociale veiligheidsrisico’s;
• Overweeg een kamerbrede gedragscode in te stellen.

In veel andere organisaties is ook volop ruimte voor verbetering van de sociale veiligheid. Bovengenoemde en veel van de andere aanbevelingen uit het eindrapport zijn niet alleen van toepassing op de organisatie van de Tweede Kamer, maar zijn ook heel bruikbaar voor andere organisaties.

Als vertrouwenspersonen bij verschillende organisaties herkennen we dat de sociale veiligheid in de organisatie vergroot kan worden. Dat kan onder meer door het opstellen van een gedragscode en beleid op het gebied van (on)gewenste omgangsvormen, het creëren van awareness over (on)gewenst gedrag, de verduidelijking van procedures en ook door leidinggevenden meer bewust te maken van hun voorbeeldfunctie en hun verantwoordelijkheden ten aanzien van het creëren van een veilige werkomgeving.

Wil je meer informatie over de externe vertrouwenspersoon en hoe we uw organisatie kunnen ondersteunen in het vergroten van de sociale veiligheid? Neem dan gerust contact met ons op.