Al zo’n jaar of tien ben ik actief in ons interessante vakgebied. Het blijft voor mij een fascinerende sport om integriteit niet alleen goed verkocht, maar ook goed ingevoerd te krijgen bij organisaties. Dat gaat niet altijd van een leien dakje en misschien is dat juist ook wel de uitdaging. Want, wat als iedereen zich integer zou gedragen? Dat zou toch betekenen dat we als compliance officers overbodig zijn geworden?
Maar zo ver is het nog lang niet. Er zit nog altijd muziek in compliance. En terwijl ik dit dacht, dacht ik ook aan de vraag: Als we het compliance vakgebied zouden moeten vatten in muziek, hoe zou de playlist er dan uit komen te zien? Smaken verschillen zeer van elkaar, net als dat er geen twee dezelfde organisaties zijn, laat staan dat er één manier is om naar het vakgebied te kijken. Daarom is er geen eenduidig antwoord te geven op deze vraag. Toch kan het best eens interessant zijn deze vraag eerst eens voor jezelf te beantwoorden. Het zou zomaar wat kunnen zeggen over jouw visie op compliance en de volwassenheid van de organisatie waarin jij actief bent.
Ik waag het met onderstaande opsomming mijn persoonlijke en actuele compliance top-tien te beschrijven:
’Integriteit, zorgvuldig, uitlegbaar en standvastig handelen, zit in je hart’, hoor ik wel eens. Dat impliceert dat het eigenlijk weinig te sturen valt. Je hebt het of je hebt het niet. Ik ben ervan overtuigd dat de meeste mensen het goede willen doen. Dat zou ertoe moeten leiden dat ook organisaties zich automatisch integer opstellen ten opzichte van hun klanten, medewerkers, markten, data, et cetera. Dat is nog niet altijd het geval. Hoe komt dat? En vooral: Wat valt er aan te doen? Dat is compliance. Dat zit in mijn hart.
Als organisatie ben je eigenlijk nooit 100% compliant. Telkens als je denkt dat je bij dit niveau in de buurt komt, krijg je toch weer een verrassing voor de kiezen, waaruit blijkt dat je er toch nog een eindje van verwijderd bent. Het is het streven dat naar mijn idee telt, de weg er naar toe is minimaal zo waardevol als het bereiken van het uiteindelijke doel
Het versterken van compliance en integriteit is geen geplaveide weg. Juist omdat het over dit soort thema’s gaat, loop je iedere dag het risico mensen persoonlijk te raken. Het gaat namelijk niet alleen over de vraag of de organisatie voldoet aan wet- en regelgeving, maar juist om gedrag van mensen. En dat kan best een heikel thema zijn. Er rommelt dus altijd wel wat, is mijn ervaring.
Als compliance officers worden we nog wel eens verweten alles door de donkere bril met de zwarte pet op te zien. Ik denk dat dit onder andere te maken heeft met de wijze van brengen, zoals ik ook al in mijn eerdere blog over ‘The Dark Side’ schreef.
Maar de compliance officer is geen rivaal, ondanks dat ik dit een geweldig nummer vind. De compliance officer wil niets liever dan het goede voor de organisatie, op de lange termijn. De compliance officer trekt aan hetzelfde eind van het touw als de organisatie, maar heeft een rol die erop is gericht de organisatie te wijzen op mogelijke integriteitsrisico’s en de organisatie te faciliteren in het adequaat beheersen van deze risico’s.
Als organisatie wil je toegevoegde waarde leveren voor je klanten. Je bent er omdat je klanten je nodig hebben. Daarom is het goed je te beseffen dat je goed voor hen moet zorgen. Maar niet alleen klanten hebben jouw goede zorgen nodig. Ook je medewerkers kunnen dit gebruiken. Zorg jij goed voor hen, dan zorgen zij ook goed voor jou.
Het geven van feedback aan de organisatie en de mensen die er deel van uitmaken, is een basisvaardigheid van de compliance officer. Je moet de dingen kunnen benoemen zoals jij ze ziet, maar ook op zo’n manier dat de boodschap wordt geaccepteerd en er wat mee gedaan wordt. Hoe bizar het ook is wat je ziet, de verantwoordelijke zal vaak iets moeten kunnen doen met jouw advies.
Het is vaak te eenvoudig om maar even niets te zeggen als je iets ziet wat niet door de beugel kan. Morele moed is een zeer belangrijke eigenschap voor compliance officers. Het gesprek aangaan, niet vooraf bang zijn voor de mogelijke reactie die je krijgt. Het bespreekbaar maken van mogelijk lastige ontwerpen is bij uitstek een vaardigheid van een effectieve compliance officer. Dus slik maar weg die brok in je keel en ga ervoor.
Zo lang je maar in de pas loopt en je aan de regels houdt, is er niets aan de hand. “Wat is daar nu moeilijk aan?”, zou je zeggen. Maar de meeste risico’s lopen we niet als het klip en klaar is wat er moet gebeuren. Natuurlijk vormt het voor veel organisaties al een behoorlijke uitdaging om aan de nu geldende wet- en regelgeving en het eigen beleid te voldoen. Laat staan het op een uitlegbare manier om gaan met situaties waarin de geschreven regels niet voorzien. Hoe gaan we om met dilemma’s, waarin onze mensen de verschillende invalshoeken zelf moeten belichten en hun eigen ethische afwegingen moeten maken?
Het vergroten van de transparantie in de organisatie draagt bij aan de integere bedrijfsvoering. Niet voor niets is transparantie opgenomen als één van de zeven elementen in het cultuurhuis van DNB: het vastleggen van en communiceren over doelstellingen en principiële keuzes naar alle stakeholders toe is van wezenlijk belang.
Het is voor mij duidelijk dat er dus wel degelijk muziek zit in compliance. Ik wens je veel plezier met het beluisteren van bovenstaande nummers. Vanzelfsprekend sta ik open voor suggesties voor het beluisteren van nummers die voor jou nóg meer zeggen over compliance en integriteit.
