Deze week kwam de ABN Amro Bank in het nieuws. Het was al langer duidelijk, dat het OM een onderzoek naar de betrokkenheid bij witwassen was gestart. Maar het bericht van deze week had het specifiek over het uitbreiden van het onderzoek naar schuldwitwassen. Met andere woorden: Het OM onderzoekt of bewezen kan worden dat de verdachte de witwashandeling verrichtte terwijl hij redelijkerwijs moest vermoeden dat het voorwerp uit enig misdrijf afkomstig was.
In dit onderzoek wordt ook duidelijk gekeken naar de rol van het team Zalm, zoals een maand geleden bekend werd. Zo langzamerhand moeten bestuurders (en misschien ook wel compliance officers) met een duidelijke rol als poortwachter van het financiële stelsel er aan wennen, dat zij ook persoonlijk aangesproken kunnen worden op hun rol en taakuitvoering. Mijn collega Cynthia Arends heeft hierover begin dit jaar ook al een blog geschreven.
Het blijft vooralsnog de vraag welke zaken het OM exact uit de administratie van ABN Amro naar boven trekt. Er gonzen wel geruchten die aangeven dat het onder andere over de Odebrecht casus zou gaan. Odebrecht, een Braziliaans bouwbedrijf, zou via Nederlandse vennootschappen met rekeningen bij de ABN Amro Bank ruim 100 miljoen euro aan smeergeld hebben betaald aan politici en ambtenaren in Zuid-Amerika.
100 miljoen euro, dat is een fors bedrag. Als je als Nederlandse huis-tuin-en-keuken-crimineel een dergelijk bedrag probeert wit te wassen via één van je kapperszaakjes in het straatje achteraf, dan zou dat toch zeker opvallen. Maar ja, wat speelde er eerder ook al weer bij de ING Bank? Zou je achteraf ook niet zeggen dat het hele schandaal rondom Vimpelcom qua grootte ook wel zou moeten zijn opgevallen? Ook het inmiddels ruim bekende getal van 13 miljard euro dat in Nederland jaarlijks wordt witgewassen staat in schril contrast met wat er jaarlijks wordt aangepakt: 200 miljoen.
Het valt in de prakrijk kennelijk dus tegen om tussen al het kleine grut de grote foute transacties eruit te pikken. Daarom breek ik graag een lans voor het verschuiven van het perspectief naar de echt grote bedragen. Laten we eens uitzoomen uit het nitty gritty werk en de grote jongens eens serieus onder de loep leggen. Weten we wel waar het geld vandaan komt? En waar het uiteindelijk naar toe gaat? Is er echt een logische verklaring voor of durven we het misschien niet te vragen aangezien het om een serieus groot bedrijf gaat met een sterke reputatie? In welke mate vertrouwen we misschien te veel op schijnbaar deugdelijke documenten? Worden er daadwerkelijk goederen verscheept of is alles maar een schijnconstructie?
Zo op papier lijkt het misschien makkelijk, maar in de praktijk is het een serieus aantal graden ingewikkelder. Er spelen verschillende (commerciële) belangen, tijdsdruk, reputatiesschade ligt op de loer. Maar onthoud: vuil geld zoekt, net als het water in de douche, altijd het laagste punt op. Heb jij het idee dat jouw organisatie misschien niet alles strak op orde heeft als het gaat om de bestrijding van witwassen, dan ben je waarschijnlijk dus in ieder geval niet het hoogste punt.
Regelmatig publiceren verschillende organisaties actuele inzichten om het bestrijden van witwassen te ondersteunen. In december 2020 publiceerde de FATF nog een rapport over Trade Based Money Laudering. Methodes in deze categorie gaan direct over grote sommen geld, zo is de ervaring. Misschien aardig eens door te nemen en te bedenken hoe groot het risico is dat jouw organisatie hierbij betrokken zou kunnen raken?
