Trustkantoren komen vaak negatief in het nieuws.[1] Hoewel de politiek al meerdere malen heeft geprobeerd om trustdienstverlening transparanter en betrouwbaarder te maken, staat de volgende wetswijziging al weer voor de deur. Op 13 april heeft de minister van Financiën, Sigrid Kaag, een Kamerbrief aangeboden aan de Tweede Kamer om enkele wetswijzigingen door te voeren met betrekking tot de Wet Toezicht Trustkantoren 2018 (Wtt 2018). Naast een potentieel verbod op het verlenen van trustdienstverlening aan Wit-Rusland en Rusland ten gevolge van de oorlog in Oekraïne, noemt de wetswijzing ook het “…verbieden van beroeps- of bedrijfsmatig gebruik maken van doorstroomvennootschappen ten behoeve van een cliënt.”[2]
Advies Raad van State
Op 18 mei jongstleden heeft de Afdeling Advisering van de Raad van State reactie gegeven op de door minister Kaag voorgestelde wetswijziging. Kaag heeft de Afdeling Advisering (AA) gevraagd om een spoedbehandeling van het wetsvoorstel, met het doel zo snel mogelijk geldstromen naar en vanuit Rusland en Wit-Rusland te beperken. De Kamerbrief van de minister geeft aan dat de spoedbehandeling mede geldt voor het eerder genoemde verbod op doorstroomvennootschappen. Deze laatste wetswijziging is al eerder op reguliere wijze behandeld in het kader van een breder wetsvoorstel genaamd ‘Plan van aanpak witwassen’. De desbetreffende wijziging is nagenoeg één-op-één overgenomen in de wetswijziging waar de spoedprocedure voor is aangevraagd.[3]
De AA heeft opgemerkt dat de onderdelen van het wetsvoorstel die geen betrekking hebben op het Oost-Europese conflict beter kunnen worden opgenomen in een apart wetsvoorstel. Want, zo meldt de AA: “Door deze [de wetswijzigingen met betrekking tot de eerder genoemde verboden] te betrekken in een spoedprocedure kan de zorgvuldige en weloverwogen parlementaire behandeling in het gedrang komen.”[4]
Opvallend aan het wetsvoorstel is het feit dat zij ook is gericht op het verbieden van trustdienstverlening aan EU-burgers woonachtig of gevestigd in Rusland en/of Wit-Rusland, en “…in de EU gevestigde cliënten met een uiteindelijk belanghebbende aldaar.”[5] Volgens de AA maakt dit de wetswijziging disproportioneel, aangezien het derhalve een onterecht effect zou kunnen hebben op het recht van EU-burgers om toegang te hebben tot vrij dienstenverkeer.
Gevolgen voor trustsector
Betekend de wetswijzing het einde van trustkantoren? Zeker niet, zo blijkt. Zo kan er een vrijstelling worden verleend op het verbod, zoals mogelijk bij STAK’s (Stichting Administratie Kantoor). En trustkantoren die niet verbonden zijn met een cliënt, uiteindelijk belanghebbende of doorstroomvennootschap gezeteld in een ‘derde-hoogrisicoland’ zullen geen last ondervinden van de wetswijziging. Ook daar waar sanctieregelgeving al van toepassing is zal het verbod niet gelden. Volgens de minister kost de wetswijziging de trustkantoren alleen ‘eenmalige doorlichtingskosten’, met daar tegenover “…verminderde structurele compliancekosten.” [6]
Reactie Kaag
De minister van Financiën heeft reeds gereageerd op het advies van de Raad van State. Zo worden de onderdelen die geen directe betrekking hebben tot het Oost-Europese conflict in een op korte termijn apart opgesteld wetsvoorstel aan het parlement voorgelegd; en zullen EU-burgers woonachtig of gevestigd in Wit-Rusland en Rusland niet getroffen worden door de maatregel via het aanreiken van een uitzonderingspositie. De minister vindt wel dat minder verregaande wetgeving onmogelijk is. Ze merkt op: “Gezien de situatie in Oekraïne vindt het kabinet het van belang om te voorkomen dat Nederlandse bedrijven betrokken zijn bij internationale structuren die geldstromen faciliteren van personen of ondernemingen uit de Russische Federatie of de Republiek Belarus.”[7] Volgens haar zou het in dit geval om vermogende Nederlanders gaan. Om zeker te zijn dat soortgelijken geen profijt halen uit handelingen verricht door het Russische of Wit-Russische regime is er volgens Kaag ‘geen geschikte lichtere maatregel’ mogelijk.
Voor degenen die werkzaam zijn in de trustsector of aanverwante dienstverlening is het aan te raden om het wetsvoorstel te volgen. De komende tijd zal meer duidelijkheid worden gegeven over de concrete invulling van de wet en krijgen belanghebbenden meer zicht op wat er van de trustsector verwacht zal worden.
[1] Russische bedrijven duiken onder in illegale Nederlandse trustsector | NOS ; https://www.groene.nl/artikel/een-brievenbusje-tussen-lesauto-s ; https://fd.nl/financiele-markten/1433055/tmf-ceo-hekelt-sanctiemaatregelen-trustkantoren-wij-zijn-niet-het-probleem ; https://nos.nl/artikel/2394829-kabinet-laat-verbod-op-trustkantoren-onderzoeken
[2] https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2022/05/18/wetsvoorstel-wijziging-wet-toezicht-trustkantoren-2018 p. 1
[3] Kamerbrief nader rapport wetsvoorstel tot wijziging Wet toezicht trustkantoren 2018 | Kamerstuk | Rijksoverheid.nl
[4] Idem, p. 2 – 3.
[5] Ibidem, p. 4.
[6] https://www.raadvanstate.nl/publish/pages/128587/w_06_22_0056.pdf p.4 – 10.
[7] https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-36080-4.html