De donkere dagen voor kerst. Lichtjes verschijnen overal om de duisternis de das om te doen. December is voor veel mensen een tijd van gezelligheid, genieten en overdenken. Voordat het echt koud wordt in januari en februari, althans dat is van oudsher de bedoeling, kijken we nog even om naar het voorbije jaar. Maar ook kijken we vooruit: wat staat ons te wachten in het komende jaar en daarna?
December is voor het Nederlands Compliance Instituut ook al jaren de maand van het Nationaal Compliance Congres (NCC). Ook dit jaar was dat weer het geval. En wat hebben we genoten van de verschillende bijdragen van de sprekers en de contacten met compliance officers uit andere organisaties en branches. Waardevol om, vanzelfsprekend met behoud van vertrouwelijkheid, eens met anderen te sparren over de vele uitdagingen die deze functie vaak met zich mee brengt.
Zelf mocht ik een workshop verzorgen over kunstmatige intelligentie. Ik heb de evaluatieresultaten nog niet binnen, maar ik geloof dat de deelnemers en ik er samen in geslaagd zijn om dit thema wat verder uit te diepen. Natuurlijk is een uurtje maar een beperkte tijd om dit te doen, maar ik geloof dat we de kern aardig goed hebben geraakt.
De uitdaging bij AI ligt onder andere in het gegeven dat AI-toepassingen het niet zo nauw nemen met de feitelijke waarheid. Nu lijkt dat bij enkele politici in binnen- en buitenland ook het geval, maar laten we het toch vooral nu even alleen bij Generatieve AI houden. Het is tenslotte kerst en dan gun je elkaar ook eens wat. Gun je jezelf of een ander bijvoorbeeld eens een waardevol boek over kunstmatige intelligentie? Denk dan eens aan ‘Nexus’ van Harari of ‘Co-intelligentie’ van Mollick.
Het verzinnen van feiten, in AI-termen ‘hallicuneren’ genoemd, zou nog niet eens zo’n probleem zijn als je duidelijk zou kunnen herkennen welk gedeelte van het weergegeven antwoord bestaat uit verzinsels. Maar daar zit het hem nu net in: dat weet je niet. Je weet dus niet welk gedeelte je voor waarheid kunt aannemen en welke gedeelte het zeker nog even waard is te checken.
Dat is een waarschuwing waard, zoals Mollick ook in zijn boek heeft geschreven: zie de AI die jij nu gebruikt als een stagiair die met je mee kan denken, maar het helaas niet zo nauw neemt met feitelijkheden. Van een dergelijk persoon zou je ook alle output controleren, toch? Dan zou je dat bij de door AI gegenereerde antwoorden ook moeten doen.
Natuurlijk is het, zeker als compliance officer, goed om te zien welke ontwikkelingen er plaatsvinden. Ook op technisch gebied, hoewel dit voor velen toch ook vaak een wat ‘ver-van-mijn-bed-show’ is. Helaas zijn er mensen die net iets te goed zijn van vertrouwen in de techniek en lukraak de antwoorden van hun generatieve AI-toepassing gebruiken zonder deze te checken.
Dat kan een hoop ellende veroorzaken, niet alleen voor jouw omgeving, maar ook voor jezelf. Stel je bijvoorbeeld eens voor dat je in je besluitnota over een belangrijk thema in jouw organisatie voetnoten zet met verwijzingen naar niet-bestaande bronnen. Hoe zouden jouw collega’s reageren als ze merken dat hetgeen jij als feit presenteert helemaal geen feit is? Wat doet dat met jouw reputatie als betrouwbare collega en dus met jouw integriteit?
Na afloop van mijn laatste workshop tijdens het NCC praatte ik met één van de deelnemers nog even na. Ze maakte zich zorgen. Want wat als we de aanstormende generaties niet meer kunnen leren wat de waarheid is? Hoe kunnen deze nieuwe medewerkers in al onze organisaties dan checken wat zij krijgen voorgeschoteld? Dan ontbreekt de norm en is het nog maar de vraag wat dat doet met onze bedrijfsmodellen.
Ik deel haar zorgen, zeker nu we verontrustende berichten uit het onderwijsveld zien verschijnen in de media. De onderwijsinspectie inspecteert te weinig, het niveau van lezen gaat heel hard achteruit, er moet bezuinigd worden en zo kan ik nog wel even doorgaan.
Nu pleit ik zeker niet voor het buitensluiten van nieuwe technieken als generatieve AI, ook niet in het onderwijs. Je op die manier afsluiten van de buitenwereld heeft volgens mij nog nooit iets positiefs opgeleverd. Het gaat er volgens mij meer om dat we mensen moeten leren omgaan met deze nieuwe technieken. En in het licht van deze blog betekent dat niet alleen het schrijven van de goede prompts, maar met name het kunnen beoordelen van de output van generatieve AI.
Dus als iemand jou vraagt wat nu het nut is van het leren van allerlei feitjes, dan heb je hierbij een aanvullend en hopelijk motiverend argument. Misschien had George Orwell toch een punt met zijn ‘Ministerie van Waarheid’…
Wil je weten hoe we hier als Nederlands Compliance Instituut tegen aankijken? Lees dan eens ons Standpunt over Generatieve AI. Ik wens je hele fijne kerstdagen en een gezond en gelukkig 2025.
