“Wat gebeurt er allemaal?”, “Waar moet het heen met de wereld?” Dit zijn vragen die ik mensen om mij heen steeds vaker hoor stellen. Ze komen meestal als er weer eens iets plaatsvindt of naar buiten komt waarvan je niet dacht dat dit ooit had kunnen gebeuren.
Zo hebben we in de afgelopen weken verschillende voorbeelden gezien. Een Amerikaanse president die koste wat kost wil blijven zitten voor een tweede termijn en in die roes nog meer nepnieuws lijkt te verspreiden dan in de afgelopen vier jaar bij elkaar. En als klap op de (verboden) vuurpijl lijkt deze figuur zichzelf ook nog even een presidentieel pardon te gaan geven, waardoor hij onschendbaar wordt als hij geen president meer is. Dan hebben we natuurlijk de hartverscheurende voorbeelden uit de toeslagenaffaire: ouders die als fraudeurs te boek stonden werden opgeroepen om binnen een zeer korte tijd te veel ontvangen toeslagen terug te betalen aan de Belastingdienst. Zij kwamen hierdoor in grote problemen. Niet alleen financieel, maar er zijn zelfs huwelijken door gestrand. En uit de verhoren van de Tweede Kamer komt naar voren dat niemand de verantwoordelijkheid pakt. En op het moment van schrijven heeft Thierry Baudet net aangekondigd dat hij onder het mom van democratie een leiderschapsverkiezing uitschrijft voor de partij die hij heeft opgericht, terwijl hij dit in zijn positie alleen helemaal niet mag doen. De chaos is compleet.
De meeste mensen deugen?
Als dit soort absurdistische voorbeelden al niemand meer verbaast, welke kant gaan we dan op met elkaar? Eerder dit jaar schreef ik een boekbespreking over het boek van Rutger Bregman, dat hij treffend ‘De Meeste Mensen Deugen’ heeft genoemd. Hij heeft er de NS Publieksprijs mee gewonnen en is daarmee Boek van het Jaar 2020. Mooi voorbeeld van de uitwerking van de titel van het boek is het feit dat de minister-president steevast tijdens de meeste corona-persconferenties aangeeft dat gelukkig de meeste mensen zich wel aan de maatregelen houden. Natuurlijk zijn er altijd uitzonderingen, zoals het gezin dat met zijn vieren zonder mondkapje boodschappen komt doen in de supermarkt of jongeren die op allerlei afgelegen plekken toch maar wel een coronafeestje organiseren. De meeste mensen mogen dan misschien wel deugen, maar de mensen die dat niet doen, lijken er wel steeds een groter en absurder zooitje van te maken.
De Week van de Integriteit
In deze context zie ik in de agenda de Week van de Integriteit staan. Verliest integriteit zijn waarde? Kunnen we steeds minder rekenen op de mensen die ons eigenlijk tot voorbeeld zouden moeten zijn? Politici, directeuren en andere voorbeeldfiguren lijken er in talloze voorbeelden echt een janboel van te maken en vaak komen ze er ook nog mee weg. Wat zegt dat ons? Moet dit ons misschien ook wel aanzetten om ons wat losser te gedragen? Moeten we zelf ook meer gaan kijken waar we het beste voor onszelf eruit kunnen halen? Ongemelde nevenfunctie hier, discutabele bijverdiensten daar…wat maakt het eigenlijk uit, als we dit soort voorbeelden voorgeschoteld krijgen?
Je zou haast gaan denken dat dit van ons wordt verwacht, dat dit het gedrag is dat er nu eenmaal bij hoort. Dit is hoe wij mensen in wezen zijn onder een dun laagje vernis van gespeelde beschaving. Maar dat weiger ik toch te geloven.
Juist nu is een initiatief als ‘De Week van de Integriteit’ zo broodnodig. Een initiatief dat laat zien dat de grootste groep mensen nog wél steeds waarde hecht aan eerlijkheid, transparantie, uitlegbaarheid, zorgvuldigheid en standvastigheid (in de goede zin van het woord). Kortweg ook wel aangeduid met ‘integriteit’.
Oproep
Dat doen we niet alleen door aan te geven dat integriteit voor jou als organisatie van belang is, maar het vooral voor te leven. Laat met jouw acties aan iedereen zien dat het je menens is. Schrijf niet alleen een integriteitsbeleid, maar draag dit ook uit. Juist als leidinggevende in al die organisaties die zich als partner van dit initiatief hebben ingeschreven heb jij een belangrijke rol. Mensen kijken naar je en vragen zich af: “Wat doet hij/zij?” en “Wat vindt hij/zij belangrijk?” Wees een voorbeeld in woord en gedrag. Daartoe roep ik op, zodat we het aandeel ‘vertrouwen’ en ‘integriteit’ in waarde kunnen laten stijgen als tegenhanger van de voorbeelden zoals hiervoor beschreven.
Blog geschreven voor de Week van de Integriteit 2020 (1 t/m 9 december 2020)
