Veel mensen staan wel eens in de file. Dat moet wel, anders zijn er geen files. Hoe gaan we om met dit haast onvermijdelijke onderdeel van een werkdag? Bijten we in ons stuur van frustratie? Helpt dat? Berusten we in de situatie? Kijken we hoe we ze kunnen vermijden? Of kunnen we wellicht zo sturen dat we het minste last van ze hebben?
Menselijk gedrag zouden we ook kunnen zien als iets onvermijdelijks. Immers, je kunt je niet niet gedragen. Hoewel we dat in enge zin natuurlijk niet zo kunnen stellen. Wat we bedoelen is dat gedrag er, net als files, altijd is. Wat doen we daarmee in onze rol van compliance officer?
Een woud aan modellen komt op ons af
Regelmatig worden onderwerpen als gedrag, compliance en integriteit besproken. Er wordt veel over het onderlinge verband gepubliceerd. Je hoeft maar enkele van de ettelijke rapporten over gedrag en compliance open te slaan, of de modellen vliegen je tegemoet. Nederlandse voorbeelden zijn natuurlijk het cultuurhuis van DNB, de bouwstenen van AFM en de behavioural controls van Muel Kaptein. Over de grens zijn belangrijke voorbeelden de conduct drivers van de FSB en het conduct model van de FCA. Het Tijdschrift voor Compliance besteedde de juni 2018 versie aan een mooi overzicht van relevante modellen. En daar bovenop komen nog eens alle modellen van relevante adviesbureaus, die allemaal een poging doen om de verbanden tussen compliance, gedrag en cultuur versimpeld weer te geven.
In welke mate helpen deze versimpelingen van de realiteit?
Want dat is het natuurlijk: een model is een versimpelde voorstelling van de realiteit. Een realiteit die in het geval van het compliance vakgebied soms best complex is. Helemaal als we daar ook het menselijk gedrag bij betrekken. Maar levert deze bonte verzameling van versimpelde weergaven nu ook meer inzicht op? Zien we door de bomen het bos nog wel? Is het intussen niet al tijd geworden om een versimpelde voorstelling te maken van het woud aan modellen die er op dit moment zijn uitgedacht en gepubliceerd?
Misschien schieten we hiermee wel het doel voorbij. Immers, ook al zouden we dat inzicht in al die verschillende modellen hebben, wat schieten we ermee op? Het blijven modellen. Het gaat om de realiteit. Waar modellen een basis kunnen leggen voor goede gesprekken over de (weerbarstige) realiteit doen ze hun werk. Een deel van ons werk blijft door mensen gedaan worden, tenminste voorlopig wel is ons idee. En waar mensen aan de knoppen zitten, hebben we te maken met gedrag. Gedrag dat soms niet altijd even rationeel is, dat beïnvloed wordt door een veelheid aan factoren, waar biases dagelijks aan de orde zijn.
Precisie is onbereikbaar, ga het gesprek aan
En daar gaat de vergelijking met het dagelijkse file-leed ook weer op. Als we allemaal keurig zouden aansluiten, invoegen, op onze beurt wachten, etc. zou de filedruk teruggebracht kunnen worden. Maar we kunnen simpelweg niet uitgaan van dit soort precisie in het gedrag van alle bestuurders. We bellen, luisteren radio, voeren een gesprek met de passagier(s), zijn in gedachten verzonken, willen snel ons reisdoel bereiken, allemaal omstandigheden die voor iedere bestuurder anders zijn en dus ook het individuele gedrag doet verschillen.
En misschien moeten we daar maar blij mee zijn. Dat maakt het vakgebied van compliance juist ook zo interessant vinden wij. Onze tip: voer het goede gesprek eventueel met de (impliciete) ondersteuning van een model. Welk model dat dan ook is. Juist door het bespreken van het model krijgen we inzicht in de verschillen die er kunnen zijn op het gebied van denkbeelden, ideeën en uitgangspunten. Om vanuit die inzichten verder samen te werken aan het versterken van integriteit van de organisatie. Dus bijt niet in het stuur, probeer niet om de complexiteit in één model te vatten of alle modellen in één overkoepelend model te vatten. Omarm het feit dat het nu eenmaal een complexe wereld is waarin gedrag van mensen (gelukkig) nog steeds een centrale plaats inneemt.
Wilt u het eens hebben over de toepasbaarheid van modellen in uw organisatie? Over het versterken van integriteit en het sturen op integer gedrag? Neemt u dan contact op met ons op.
Harry Weijers
Compliance Rabobank
Eric Schuiling
Nederlands Compliance Instituut
Deze blog kwam tot stand door de samenwerking tussen Harry Weijers en Eric Schuiling. Harry verzorgt vanuit zijn expertise trainingen op het gebied van compliance awareness voor het NCI. Hij werkt als Compliance Expert ‘Conduct’ bij de Rabobank. Eric is Manager Advies & Detachering bij het Nederlands Compliance Instituut.
