Op 28 juni werd bekend dat accountantsfirma EY 100 miljoen dollar aan boetes moet betalen. De Securities and Exchange Commission (SEC) in de Verenigde Staten legt deze boete op, omdat medewerkers van EY hebben gespiekt bij ethiekexamens en omdat EY niet heeft meegewerkt aan het belangrijkste deel van het onderzoek.
Hoe ziet het examen eruit?
Bij het lezen van dit nieuws bedacht ik me wat de inhoud van het examen zou zijn. Tijd voor een klein onderzoekje naar de feiten. Het onderwerp ethiek wordt behandeld als onderdeel van het grotere Certified Public Accountant (CPA) examen. Een examen dus dat gaat over de vraag of je voldoende geschikt bent om de functie van accountant te vervullen. Een rol waarvan de maatschappij zegt in mijn eigen woorden: deze mensen vertrouwen wij de maatschappelijke toets op toe.
Zou het examen puur gericht zijn op het toetsen van aanwezige feitenkennis? Of zou het examen ook toetsen of de kandidaat beslissingen neemt die in lijn zijn met de actuele waarden en normen in het maatschappelijk verkeer?
Op de website van de Association of International Certified Professional Accountants (AICPA) staat dat het totale CPA examen uit maar liefst vier secties bestaat, die elk in een examen van vier uur worden getoetst. De sectie waarin ethiek wordt behandeld heet “Auditing and Attestation” (AUD). Onderdeel van deze sectie is “AUD 7 – Area I – Ethics, Professional Responsibilities and General Principles”. De andere onderdelen zijn:
Het examen waarin de gehele (!) AUD sectie wordt getoetst bevat 72 multiple choice vragen (mc-vragen) en 8 task based simulations (TBS). De score op de mc-vragen en de score op de TBS’s tellen beide voor 50% mee in het eindcijfer.
Verder beschrijft de blueprint van het CPA examen dat het AUD thema wordt getest op een aantal vaardigheidsniveaus. 25%-35% van de vragen gaat over onthouden en begrijpen, 30%-40% gaat over toepassen, 20%-30% gaat over analyseren en 5%-15% gaat over evalueren. Hierin vallen de niveaus in de Taxonomie van Bloom te herkennen.
Het onderdeel AUD 7, waar ethiek dus deel van uitmaakt, heeft een aandeel van 15%-25% in het AUD examen. Als we plat deze percentages doorrekenen naar het aantal vragen dan gaan dus tussen de 11 en 18 meerkeuzevragen, aangevuld met 1 tot 2 TBS’s, over het onderdeel waarin ethiek, professionele verantwoordelijkheden en algemene principes aan bod komen. In het totale standaard CPA examen hebben de vragen over AUD 7 een aandeel van slechts 4%-7%.
Met deze eerste verkenning in het achterhoofd vraag ik me af in welke mate het risico van het gepakt worden voor het vooraf bestuderen van een geheime examensleutel in verhouding staat tot het voordeel dat je ermee behaalt. Ik zou erg benieuwd zijn naar de uitkomsten van een onderzoek naar de beweegredenen van de kandidaten die hebben gespiekt. Hoe hebben ze hun gedrag voor zichzelf weten te verkopen?
Mogelijk gaat het om een aanvullend examen
Nog even een slag dieper graven in het onderzoek levert overigens op, dat het ook zou kunnen gaan om het aanvullende ethiekexamen, dat in 35 Amerikaanse staten verplicht is gesteld. Reden voor het verplicht stallen van een aanvullend examen is, dat sommige staten van mening zijn dat het aandeel ethiek in het standaard CPA examen te klein is. Bij het aanvullend examen gaat het om een open boek examen, waarbij door een ervaringsdeskundige wordt aangegeven dat dit examen niet erg moeilijk is, bestaat uit 40 mc-vragen en je voldoende tijd krijgt om alle vragen te beantwoorden. Ook als het dit aanvullende examen is, waarvoor de EY-kandidaten gebruik hebben gemaakt van de examensleutel, blijft wat mij betreft de vraag staan hoe veel risico ze hebben genomen ten opzichte van de toegevoegde waarde van deze actie. En ook hoe weinig ze dan ook hebben begrepen van het belang van ethische besluitvorming en professionele beroepsstandaarden als accountant.
Waar gaat het mis?
Net als bij elk groot incident ben ik geïnteresseerd in de toedracht en wat gedaan kan worden om dit soort incidenten in de toekomst bij andere organisaties te voorkomen.
Als eerste reactie zou ik, met mijn beperkte blik op de context, zeggen dat het aannamebeleid van deze accountantsfirma heeft gefaald. Op basis van de publicatie over de boete zijn er kennelijk tientallen kandidaten, allen EY werknemers, gevallen voor de verleiding om de examensleutel vooraf te bestuderen zodat ze de juiste antwoorden konden geven. Dit roept bij mij de volgende vragen op: “Wie neem je als aankomend accountant aan?” en “In wie investeer je met een dergelijk dure opleiding?” De selectie-interviews en de screening kunnen misschien wel een upgrade gebruiken.
Maar zijn er we er daarmee? Kunnen we niet allemaal slachtoffer worden van verleidingen terwijl we eigenlijk wel weten dat het niet goed is wat we doen? Er moet meer aan de hand zijn heb ik het gevoel. Daarom heb ik maar eens gekeken waaruit de stof bestaat die voor het (standaard) onderdeel AUD bestudeerd moet worden:
Ik vind het een indrukwekkende lijst aan documenten, rapporten en wetten. Als CPA gecertificeerd accountant moet je kennelijk over veel parate kennis beschikken. De inhoud van alle bovenstaande stukken moet je niet alleen kunnen onthouden en begrijpen, maar ook kunnen toepassen, analyseren en evalueren. Is dit een uitvoerbare opgave? Kennelijk is het de CPA-opleider niet gelukt om in de voorbereiding op het standaard CPA examen op een begrijpelijke en toepasbare manier over te brengen hoe ethische besluitvorming in de praktijk werkt en welke rol je hier als professional zelf ook dagelijks in hebt te spelen.
Onderwerpen die in het aanvullende ethiekexamen aan bod komen zijn:
Bovenstaande onderwerpen lijken niet heel vreemd om opgenomen te zijn in een ethiekopleiding voor accountants. De uren aan extra voorbereiding op dit examen bedraagt 11 uur online zelfstudie en er zitten kennelijk nogal wat regels en beperkingen vast aan de geldigheid van dit aanvullende (en in sommige Amerikaanse staten dus verplichte) ethiekexamen. Mogelijk kan daar een sleutel gevonden worden voor het nu bestrafte gedrag van deze kandidaten.
Om het even over welk examen het hier nu gaat en los van de vraag hoeveel zin en energie kandidaten hebben voor een online ethiekcursus, vraag ik me af met hoeveel druk van buitenaf de kandidaten geconfronteerd worden. En als er sprake is van druk, welke rol speelt EY als werkgever en heel concreet de leidinggevende in het vergroten van deze druk? Ik kan me iets voorstellen bij het feit dat voor de inzet van CPA gecertificeerde accountants meer betaald wordt dan voor niet-gecertificeerde accountants. In welke mate spelen omzetdoelstellingen een rol in deze casus? Misschien komen CPA examenkandidaten in een modus van ‘Het is te veel, alles is geoorloofd om het te halen!’ Dan is het niet verwonderlijk dat zelfs normen over het eerlijk afleggen van een examen vervagen.
Ten slotte
EY heeft gereageerd op de bekendmaking van de opgelegde boete: “We zijn ervan overtuigd dat de resultaten van de onderzoeken de stappen zullen versterken die we al hebben genomen in de jaren sinds deze situaties zich hebben voorgedaan. Het delen van antwoorden op een assessment of examen is een schending van onze Gedragscode en wordt niet getolereerd bij EY. Onze reactie op dit onaanvaardbare gedrag uit het verleden is grondig, uitgebreid en effectief geweest.”
Bovenstaand statement staat bol van het ontwijken van allerlei juridische valkuilen. Eerlijk gezegd vraag ik me juist daardoor af in welke mate daadwerkelijk een grondige en brede analyse van grondoorzaken heeft plaatsgevonden.
