Cora Wielenga
Hoewel de Wet bescherming klokkenluiders (Wbk) pas recent is ingegaan, zijn de ontwikkelingen omtrent deze wet daardoor niet stil komen te staan. Minister Bruins-Slot heeft bij de inwerkingtreding van de wet direct al aangegeven een aantal openstaande punten verder op te pakken.
In dit korte artikel geef ik een update van deze ontwikkelingen. Ik neem daarbij ook het laatst gevoerde commissiedebat van 13 september jl. mee.
Wijziging portefeuille
Waar voor het zomerreces het dossier bij de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK), mevrouw Bruins-Slot belegd was, is dit na de zomer belegd bij mevrouw Van Huffelen, staatssecretaris Koninkrijksrelaties en Digitalisering.
Voorstel fonds ter ondersteuning van de klokkenluiders
Hoewel er aanvankelijk sprake zou zijn van een fonds ter ondersteuning van klokkenluiders waaruit de psychosociale, juridische en financiële steun vanuit zou worden georganiseerd, wordt dat op dit moment iets anders vormgegeven.
Mensen die op dit moment een vermoeden van misstand willen melden, kunnen nu worden bijgestaan door Slachtofferhulp Nederland voor psychosociale steun. Daarnaast loopt er een initiatief om melders ondersteuning te bieden vanuit de Raad van Rechtsbijstand (zou per 1 oktober 2023 ingaan). Melders hebben hier een doorverwijzing van een adviseur van het Huis voor klokkenluiders nodig. De afdeling advies moet namelijk eerst beoordelen of er daadwerkelijk sprake is van een vermoeden van een misstand.
Het enige dat nog rest is de financiële steun waar melders dan recht op hebben. Het fonds zal in eerste instantie gevuld worden vanuit de begroting van BZK. Wanneer duidelijker wordt op welke wijze het amendement van de boetes eruit zal komen te zien, wordt ook bekeken of de boetes die werkgevers moeten betalen bij niet-naleving een funding van het fonds zullen gaan zijn (analoog aan voorbeelden in het buitenland). Het fonds voor financiële steun zal per 1 januari 2024 beschikbaar zijn.
Publiekelijk bekendmaken van de werkgever die een melder benadeelt
Het voorstel om de naam van een werkgever die een melder heeft benadeeld publiekelijk bekend te maken is nog in onderzoek. De staatssecretaris komt hier binnenkort op terug.
Anoniem melden
De mogelijkheid om anoniem te melden zal nader worden uitgewerkt in een AmvB. De verwachting is dat de AmvB in de komende maanden ter consultatie wordt voorgelegd en dat deze medio 2024 in werking zal treden.
Toezichts- en handhavingstaken van het Huis voor Klokkenluiders
Op grond van de Wbk krijgt het Huis toezicht- en handhavingstaken toegewezen. De precieze invulling daarvan is nog niet bekend. Hiertoe wordt nog onderzoek uitgevoerd. De staatssecretaris heeft toegezegd z.s.m. de Kamer te informeren over de onderzoeksopdracht die ten grondslag ligt aan het onderzoek dat nu door een onderzoeksbureau wordt uitgevoerd.
De uitkomsten van het onderzoek zullen waarschijnlijk leiden tot een wetswijziging van de Wbk doordat in de wet meer opgenomen zal worden over de wijze waarop het Huis zal gaan handhaven.
Verbreding reikwijdte Wbk naar dans- en sportwereld
Kamerlid Van Dijk heeft een motie ingediend om de Wbk ook van toepassing te verklaren op de dans- en sportwereld zodat mensen in afhankelijkheidsrelaties ook beschermd kunnen worden, ook wanneer zij niet in dienst zijn. De staatsecretaris heeft hierover toegezegd dat de Kamer daar eind van het jaar verder over geïnformeerd wordt. Ook de minister voor Langdurige Zorg en Sport werkt namelijk aan de bescherming van deze groep mensen.
Vervolg
De staatssecretaris heeft aangegeven dat een herziene versie van de wet begin 2024 in consultatie wordt gebracht.
Heb je meer vragen over de Wet bescherming klokkenluiders?
We organiseren verschillende opleidingen waarbij we de Wbk behandelen. Op 5 oktober organiseerden we de eendaagse opleiding ‘Optreden als meldpunt’. Deze wordt in 2024 weer herhaald. Op 7 november organiseren we de eendaagse verdieping ‘Goed onderzoek doen naar grensoverschrijdend gedrag’.
Als je weinig tijd hebt, maar toch graag geïnformeerd wil worden over de Wbk, dan kun je je inschrijven voor de online Themamiddag Veilig de klok luiden op 31 oktober.
Ik ontmoet je graag tijdens één van deze opleidingen. En mocht je gewoon een vraag aan mij willen stellen, dan kan dat ook.