“You look like an angel, walk like an angel, talk like an angel…”, Elvis had het haarfijn door. Niet alles is wat het lijkt. Niet echt bemoedigend natuurlijk, want we hebben we een bepaalde houvast nodig. Zo gaan we van gebeurtenissen die we in eerste instantie niet kunnen verklaren op zoek naar de achtergrond of een verklaring. De oorzaak van gebeurtenissen die logisch gezien onverklaarbaar blijven dichten we al snel toe aan goden, het lot of schimmige complottheorieën.
Goddelijke invloed?
Zo vroegen mijn medespelers zich vaak wel eens af hoe het nu kwam dat ik met het Monopoly spel zo vaak won. Was het een goddelijke invloed? Gewoon vuil spel? Of toch wat anders? Ik zweer met de hand op mijn hart dat het geen vuil spel was, om van een goddelijke invloed nog maar te zwijgen. Ik denk dat het vaak winnen van Monopoly te maken heeft met een aantal factoren. De mate waarin je het spel naar je hand kan zetten is een belangrijke: wie treedt bijvoorbeeld op als onenigheid dreigt? Wie neemt de rol van onafhankelijk rechter op zich die de spelregels uitlegt? Wie bepaalt in onduidelijkheid over de spelregels? Daarnaast denk ik dat een goede strategie ook vaak helpt: ik moest en zou in ieder geval heel Utrecht hebben. Dat waren niet de duurste straten en ook de huizen waren nog enigszins betaalbaar. Natuurlijk speelt geluk vanzelfsprekend ook een grote rol.
Bruto Nationaal Geluk
Monopoly is maar een spel. Een leuk spel vind ik nog steeds, maar nog steeds een spel. Het is niet echt. In het echte leven kijken veel mensen naar wie wint. Wie verzamelt de grootste rijkdom en kan daarmee een luxe leven lijden? Vaak wordt rijkdom in verzameld vermogen uitgedrukt. Miljardairs hebben hun eigen jachten, helikopters, landgoederen, kunstcollecties, noem maar op. Rijkdom wordt in het land Bhutan gemeten op de schaal van het Bruto Nationaal Geluk. Dat is echt wat anders dan verzameld vermogen. In het World Happiness Report wordt duidelijk welke landen over het algemeen tot de gelukkigste gerekend kunnen worden. Het is interessant om te zien hoe het kaartje in dit rapport zich verhoudt tot het kaartje van de Corruption Perceptions Index. Het resultaat zal je misschien niet echt verrassen: de landen met de minst gepercipieerde corruptie zijn over het algemeen het gelukkigst.
Waar komt het vandaan?
Geld speelt in de levens van veel mensen een centrale rol. Het stelt je onder andere in staat de dingen te kopen die je nodig hebt om te overleven. Een vaak gehoorde opmerking over geld is dat als je het eenmaal hebt, dat je er steeds meer van wilt. Waarom is één Ferrari niet voldoende en moet er ook nog een Bugatti en Lamborghini bij? Fascinerend. Ook kun je de vraag stellen op welke manier dat geld allemaal is verzameld. Heeft iemand gewoon een ontzettend goed zakelijk idee gehad en uitgevoerd? Of kwamen er misschien andere factoren bij kijken? Heeft iemand de spelregels naar zijn hand gezet misschien? Of met criminele activiteiten zijn vermogen vergaard? Ik haalde al eens eerder het interessante boek van Oliver Bullough aan: lezenswaardig als je wat inzicht wilt krijgen in hoe de rijken der aarde hun vermogen vergaren.
Bronnen van vermogen en inkomen zijn zeer divers
Als ik één les kan trekken uit het bestuderen van vele klantdossiers, is dat er veel verschillende bronnen van inkomen en vermogen zijn. Is het ‘oud geld’ of ‘nieuw geld’ is een belangrijke vraag. Ook is het nog een verschil of het vermogen op de bank staat of bijvoorbeeld is belegd in vastgoed of cryptomunten. Achter elk klantdossier zit weer een ander verhaal. En het is aan de financiële sector als poortwachters om te toetsen of dit verhaal plausibel genoeg is om de toegang tot het financiële systeem te krijgen en te houden, zo staat het nu eenmaal in de wet.
Red flags
En dat is best een lastige opgave. Want waar houd het bijvoorbeeld op? Je kunt altijd nog meer informatie verzamelen om daarmee je oordeel nog beter te onderbouwen. Zou je als bank bijvoorbeeld een uitspraak moeten kunnen doen over de rechtmatigheid van ontvangen coronasteun? Meestal is de tijd er niet om diep te graven en te analyseren, je moet op een gegeven moment de streep trekken. Maar je kunt aan de hand van het bestuderen van methoden en technieken wel trainen op het herkennen van waarschuwingssignalen in een dossier: de red flags.
Bedrijven spelen vaak een rol
Wat ook opvalt in het bestuderen van klantdossiers, is dat bedrijven vaak een rol spelen in witwasconstructies. Wil je als buitenstaander, bijvoorbeeld als bank, weten hoe het gaat met een bedrijf, dan kun je eens kijken naar de jaarrekening van de onderneming. Afhankelijk van de grootte van het bedrijf moet een compacte of meer uitgebreide jaarrekening worden opgesteld en gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel. Als we kijken naar de definitie van witwassen, het doen voorkomen alsof crimineel verkregen geld een legale oorsprong heeft, dan zou het zo moeten zijn dat red flags uit de jaarrekening gefilterd moeten kunnen worden. En dat kan vaak ook. Je moet alleen wel weten waar je moet kijken.
Geïnteresseerd? Schrijf je in!
Sinds enkele maanden bieden we een interessante e-learning aan om de beginselen van het ontdekken van deze red flags in de jaarrekening bij te brengen. Je leert de basis van de jaarrekening en ook de verschillende mogelijkheden om geld te verstoppen hier kennen. Een goed vervolg op deze e-learning is het Werkcollege Jaarrekeninglezen en Witwassen, dat we op 18 januari 2022 organiseren. Ben je geïnteresseerd in dit onderwerp? Schrijf je dan in en leer dat ook in het wereldje van de jaarrekening niets hoeft te zijn wat het lijkt.
