MKB en het Klokkenluidersbeleid: Een Verplichting met Uitdagingen

Het midden- en kleinbedrijf (MKB) is een van de drijvende krachten achter de Nederlandse economie. Toch blijkt uit verschillende onderzoeken dat ongeveer 50% van de MKB-bedrijven geen klokkenluidersregeling heeft, terwijl dit sinds 17 december 2023 wettelijk verplicht is. Deze regeling is bedoeld om werknemers een veilige manier te bieden om misstanden binnen hun bedrijf aan te kaarten. Het ontbreken van zo’n regeling kan niet alleen leiden tot juridische sancties, maar het kan ook de reputatie van het bedrijf schaden en het vertrouwen van werknemers ondermijnen.

De wettelijke verplichting

De Wet bescherming klokkenluiders, gebaseerd op de Europese Klokkenluidersrichtlijn, vereist dat bedrijven met 50 of meer werknemers een interne meldregeling hebben. Dit is bedoeld om werknemers te beschermen die melding maken van fraude, corruptie, veiligheidsrisico’s of andere onethische of illegale praktijken. Bedrijven zonder een dergelijke regeling riskeren boetes of andere sancties.

Waarom heeft 50% van de MKB-bedrijven geen klokkenluidersregeling?

De redenen voor het ontbreken van een klokkenluidersregeling binnen veel MKB-bedrijven zijn divers:

• Gebrek aan bewustzijn: Veel bedrijven zijn zich niet bewust van de verplichting of denken dat het alleen voor grote organisaties geldt.
• Kosten en complexiteit: Voor sommige bedrijven lijkt het opstellen en implementeren van een regeling een complexe en dure aangelegenheid, vooral als er geen juridische expertise in huis is.
• Cultuur van informele communicatie: In kleinere bedrijven is er vaak een informele bedrijfscultuur waar werknemers direct met de leiding kunnen communiceren. Dit kan het gevoel geven dat een formele klokkenluidersregeling overbodig is.

De risico’s van het niet nakomen van de verplichting

Het niet hebben van een klokkenluidersregeling brengt aanzienlijke risico’s met zich mee. Naast mogelijke boetes en juridische gevolgen, kan het bedrijf reputatieschade oplopen als werknemers geen veilige manier hebben om misstanden te melden. Dit kan leiden tot openbaarmaking van interne problemen, bijvoorbeeld via de media of sociale media, wat schadelijk kan zijn voor de bedrijfsvoering en relaties met klanten en partners.

Daarnaast kan een gebrek aan een klokkenluidersregeling leiden tot een onveilige werkcultuur waarin werknemers zich niet vrij voelen om misstanden te melden, wat op de lange termijn schadelijk kan zijn voor de bedrijfsprestaties en ethiek.

Wat pensioenfondsen moeten doen voor de klokkenluidersregeling

Ook pensioenfondsen zijn verplicht om een klokkenluidersregeling te implementeren. Voor pensioenfondsen, die onder toezicht staan van De Nederlandsche Bank (DNB) en de Autoriteit Financiële Markten (AFM), is het van cruciaal belang om transparantie en ethische bedrijfsvoering te waarborgen. Klokkenluidersregelingen spelen hierbij een sleutelrol.

Acties die pensioenfondsen moeten ondernemen:

1. Implementatie van een interne meldregeling: Pensioenfondsen moeten ervoor zorgen dat er een duidelijke en toegankelijke interne meldregeling is, waarbij medewerkers en andere betrokkenen, zoals vermogensbeheerders of externe dienstverleners, veilig en vertrouwelijk misstanden kunnen melden.
2. Training en bewustwording:
3. Onafhankelijke en vertrouwelijke meldkanalen: Pensioenfondsen moeten ervoor zorgen dat meldingen onafhankelijk en vertrouwelijk kunnen worden afgehandeld. Dit kan bijvoorbeeld door een externe partij in te schakelen die meldingen verwerkt en onderzoekt.
4. Bescherming van klokkenluiders: Klokkenluiders moeten worden beschermd tegen vergelding. Pensioenfondsen moeten een cultuur bevorderen waarin het melden van misstanden wordt aangemoedigd en waarbij medewerkers weten dat hun positie binnen het fonds niet in gevaar komt door het melden van misstanden.

Conclusie

Het ontbreken van een klokkenluidersregeling in ongeveer 50% van de MKB-bedrijven is een zorgwekkende situatie, vooral gezien de wettelijke verplichtingen. Voor zowel MKB-bedrijven als pensioenfondsen is het cruciaal om snel in actie te komen en een robuuste klokkenluidersregeling te implementeren. Dit niet alleen om aan de wettelijke eisen te voldoen, maar ook om een gezonde, ethische en transparante werkcultuur te bevorderen. Een goed functionerende klokkenluidersregeling kan helpen om problemen vroegtijdig aan te pakken en zo grotere schade voor de organisatie te voorkomen.

Heb je vragen of heb je behoefte aan hulp bij het inrichten van de klokkenluidersregeling? Neem dan contact met ons op.