Ken je ook van die momenten waarop je denkt: “Waar leidt dit allemaal toe?” Ik doel op andere vragen dan de vraag hoe iedereen zich in de organisatie gaat realiseren dat het privébeleggingsbeleid er echt is om je aan te houden of de vraag of iedereen het 40 pagina’s tellende CDD beleid wel gaat lezen. Ik doel op meer existentiële vragen, zoals “Welke rol hebben wij als mensheid op aarde en hoe brengen we het er vanaf?”
In twee prachtige boeken, Homo Sapiens en Homo Deus, plaatst schrijver Yuval Noah Harari de moderne mensheid in historisch perspectief. In het tweede boek gaat hij meer in op de toekomst. Harari geeft aan dat de moderne mensheid zo langzamerhand de drie grote uitdagingen van de afgelopen millenia achter zich kan laten. Hij heeft het dan over honger, ziekte en oorlog. Niet dat deze uitdagingen in de wereld niet of nooit meer voorkomen, maar de impact hiervan is heden ten dage een stuk minder groot dan bijvoorbeeld 500 jaar geleden. De mens gaat nu volgens de auteur op zoek naar meer geluk, onsterfelijkheid en goddelijkheid. Hij ziet daar al de eerste tekenen van verschijnen, bijvoorbeeld in de beweging dat techniek een steeds groter deel van ons leven beheerst: “Hoeveel appjes heb jij vandaag al bekeken?”
Tegelijkertijd vraagt Harari zich af in welke mate dit streven naar bijvoorbeeld onsterfelijkheid nog wel wenselijk is. Natuurlijk is het mooi als artsen steeds meer levens weten te redden van ziekten, maar hoe waardig kun je tegenwoordig bijvoorbeeld nog het leven in de laatste stadia noemen? Is het wel wenselijk dat we het rekken tot de allerlaatste mogelijkheid? Zelf denk ik dan ook direct aan de exponentiële groei van de wereldbevolking. Laatst las ik nog het bericht dat alleen al Pakistan in 2050 300 miljoen inwoners telt. De wereldbevolking groeit volgens schattingen naar 9,7 miljard in hetzelfde jaar. Voor welke uitdagingen stelt dit ons?
Het boek Homo Sapiens beschrijft vier revoluties sinds het bestaan van de moderne mens, waarvan de agrarische revolutie de tweede is, zo’n 10.000 jaar geleden. Hij beschrijft het als “de grootste zwendel aller tijden”. Hij doelt hiermee op de claim dat in alle geschiedenisboekjes het stichten van landbouw nederzettingen als vooruitgang is beschreven ten opzichte van tijden waarin de mens zich als jager en verzamelaar manifesteerde. Is het wel als vooruitgang te betitelen? De eerste boeren legden zich toe op het verbouwen van slechts één of enkele soorten gewas. Als de oogst mislukte, zat het gezin, misschien zelfs wel het hele dorp flink in de problemen. Deze agrarische revolutie maakte ook dat er te eenzijdig voedsel werd gegeten. Dit leidde tot ziekte en sterfte, die in de tijd van jagers en verzamelaars niet of minder aan de orde was.
Bovenstaand voorbeeld maakt voor mij nog eens duidelijk dat niet alle ontwikkelingen ook direct als vooruitgang gezien moeten worden. Niet een heel populaire en misschien zelfs wel pessimistische gedachte, maar toch. Voor mij waard om eens bij stil te staan.
“Hmmm…”, denk je misschien wel bij het lezen van deze blog, “maar wat moet ik hier nu als Compliance Officer mee?”. Ik vind dat geen gekke vraag. Los van gedachten als hierboven worden we toch ook nog dagelijks meegezogen in het leven van alledag. We moeten door, toch? Straks de koffers nog inpakken voor de jaarlijkse wintersport vakantie… En daarna nog een herziening van ons CDD beleid schrijven.
Het lezen van deze twee boeken zet mij in ieder geval aan het denken, ook met betrekking tot de vraag waar we nu allemaal mee bezig zijn: Wat is nu het grote plaatje? En dát inzicht en onderzoek is volgens mij van groot belang, misschien ook wel met name in onze rol van Compliance Officer.
‘Terug op aarde’ na bovenstaande bespiegelingen kun je je misschien eens vaker afvragen wat nu echt bijdraagt aan de duurzame ontwikkeling van jouw organisatie. Bijvoorbeeld de vraag in welke mate het nu wenselijk is om als Compliance Officer te compenseren voor taken die de eerste lijn misschien wel laat liggen. Is dat duurzaam? Zou het niet zo moeten zijn dat compliance en integriteit het feestje is van ons allemaal?
Juist door het fundamentele gesprek te voeren over het bestaan en vervolgens de beheersing van (integriteits-)risico’s van jouw organisatie draag je bij aan de duurzame ontwikkeling ervan. En compliance risico’s staan dus niet gelijk aan het niet goed op orde hebben van de AO/IC. Verdiep je in toepasselijke instrumenten als de SIRA, zodat je dit gesprek kunt aangaan en de eerste lijn kunt faciliteren met het denken hierover en vervolgens het handelen ernaar.
Als Compliance Officer wordt hierin passie, volharding en doorzettingsvermogen van je gevraagd. Grote omwentelingen beginnen met de eerste stap, ook binnen relatief kleine omgevingen als een organisatie.
Ik wens je veel inspiratie, passie en doorzettingsvermogen toe. Mocht je hierover met mij van gedachten willen wisselen, ik sta er voor open.
