Op 25 september 2018 heeft de Themamiddag Wwft plaatsgevonden, georganiseerd door het Nederlands Compliance Instituut. Naar aanleiding van de implementatie van de Vierde Anti-witwasrichtlijn is deze middag gebruikt om de ins en outs van de aangepaste Wwft te bespreken. Zowel persoonlijke visies als praktische handvatten zijn gedeeld. Ook is vanuit de toezichthouder, De Nederlandsche Bank, een bijdrage geleverd.
Een integrale benadering centraal
De eerste spreker, Musa Elmas, heeft zijn persoonlijke visie omtrent compliance en specifiek CDD gedeeld. Daarbij was de prikkelende boodschap helder: we moeten niet meteen, naar aanleiding van deze nieuwe wet, naar het CDD-beleid grijpen, dit beleid aanpassen en direct veranderingen aanbrengen in cliëntonderzoeken. Wat we zouden moeten doen, is terug naar de basis en daarmee het fundament voor compliance in de organisatie bewerkstelligen. Het is vooral belangrijk om draagvlak binnen de gehele organisatie te creëren. Plan een afspraak in met de Board om de nieuwe wet te bespreken (mede gezien de expliciete verantwoordelijkheden van dagelijkse beleidsbepalers in de Wwft 2018) en schep bewustwording in de business nog vóórdat het beleid is gewijzigd. Musa heeft in zijn eigen bewoordingen de nadruk gelegd op de CIRA: Cliëntintegriteitsrisicoanalyse. De Wwft 2018 legt namelijk de nadruk op de individuele risicoanalyse van een instelling en de daarbij behorende beheersmaatregelen. Alhoewel er overeenkomsten zijn met de SIRA (systematische integriteitsrisicoanalyse) en consistentie gewenst is, heeft hij ook belangrijke verschillen benoemd, zoals de verschillende grondslagen, de reikwijdte, de vereiste diepgang, de methodologie en de integrale aanpak van CDD en het cliëntacceptatieproces. Of zoals Musa het zelf mooi wist te verwoorden in een nieuwe slogan: “Zorg ervoor dat integriteit in uw organisatie wordt doorleefd, anders raakt het doorzeefd.”
Praktische handvatten
Maud Bökkerink nam het stokje van Musa over om dieper in te gaan op wettelijke bepalingen en daar praktische handvatten voor te bieden. Hoe kun je bijvoorbeeld nog vereenvoudigd cliëntenonderzoek doen? Welnu, dit kan bijvoorbeeld door verificatie-informatie slechts uit één bron op te vragen of door de frequentie en intensiteit van periodieke reviews aan te passen. Ook is aandacht besteed aan o.a. pseudo-UBO’s (Ultimate Beneficial Owners) met alle complexe vraagstukken van dien. Volgens de wet bent u een UBO wanneer u meer dan 25% zeggenschap over een bedrijf heeft. Maar wie zou u als UBO aanduiden in de situatie dat vijf aandeelhouders 20% van de aandelen in bezit hebben? De aandeelhouders zelf of de pseudo-UBO in de vorm van de directeur of bestuurder van het bedrijf?
Wat staat ons te wachten met de Vijfde Anti-witwasrichtlijn?
Na de pauze nam Maud opnieuw het voortouw om komende veranderingen in de toekomst te bespreken. Terwijl Nederland nog bezig was met de implementatie van de Vierde Anti-witwasrichtlijn, komt Europa immers alweer met de Vijfde richtlijn aanzetten. De focus lag op het UBO-register: hoe gaan we dit nu allemaal waarmaken? En wat is nu eigenlijk de toegevoegde waarde voor instellingen? Daarnaast blijkt dat er in de nieuwe richtlijn ook wordt gesproken over een centraal aandeelhoudersregister, een PEP-register en uiteindelijk zelfs een register voor virtuele valuta – althans, voor aanbieders van diensten voor het wisselen van virtuele valuta in fiduciaire valuta en voor aanbieders van bewaarportemonnees. Meteen komen daarbij vragen op: hoe zou dit moeten worden ingevuld en wie gaat dit bijhouden of controleren? Op dit moment blijken er nog veel vragen onbeantwoord, omdat de implementatieprocedure voortduurt.
Perspectief van de toezichthouder
De laatste spreker, Geert Beckers, gaf een inkijkje in de prioriteiten die financiële instellingen volgens de toezichthouder moeten hebben en thema’s die in 2019 belangrijk kunnen worden. Wat in ieder geval duidelijk is geworden, is dat de Nederlandsche Bank verwacht dat de basis voor compliance ondertussen bij de financiële instellingen op orde is. Daarbij valt te denken aan de SIRA of het vaststellen van de risk appetite. Verder wordt op het gebied van compliance meer eigenaarschap verwacht van het bestuur en de Raad van Commissarissen van instellingen.
Leerzaam en praktisch
De bijdragen van de sprekers waren zeer leerzaam en er is ingezet op de praktijk, zodat iedereen met nuttige informatie naar huis ging. Daarnaast was het een mooie gelegenheid om weer eens bij te praten met vakgenoten. Kortom: de Themamiddag Wwft kan zeker een succes worden genoemd.
Jasmijn Vis
Compliance Officer