Het Huis voor Klokkenluiders heeft onderzoek gedaan naar de manier waarop vertrouwenspersoon integriteit (VPI) functioneren binnen ondernemingen. Het huis concludeert in het rapport ‘De vertrouwenspersoon integriteit. Stand van zaken en ontwikkelperspectieven’ het volgende:
De rol van de VPI is vaak nog onduidelijk en onvoldoende ingebed in de interne meldstructuur.
De VPI moet meer (kunnen) doen om deskundigheid en kwaliteit te ontwikkelen en onderhouden.
Werkgevers kunnen zich meer inspannen voor een veilige cultuur en bescherming van de VPI.
Nieuwe wetgeving is denkbaar, werkgeversorganisaties zijn echter eerst zelf aan zet.
In het rapport geeft het Huis aanbevelingen voor VPI’s en werkgevers.
Is het verplicht om een VP aan te stellen?
In het persbericht van het Huis is opgenomen dat op grond van de wet Huis voor klokkenluiders organisaties met meer dan vijftig werknemers verplicht zijn om een VPI aan te stellen. Volgens ons is dit niet het geval. Deze organisaties hebben een verplichting tot het inrichten van een interne meldregeling. Hoewel het gebruikelijk is, en ook zeker wenselijk is om in de regeling een rol toe te bedelen aan een VPI is het benoemen van een VPI an sich geen verplichting. Dit is vergelijkbaar met de benoeming van een vertrouwenspersoon ongewenste omgangsvormen (VPO). Een werkgever is verplicht om een veilige werkomgeving te creëren en heeft daarbij op grond van de arbeidsomstandighedenwet de verplichting om beleid te voeren ten aanzien van het voorkomen van psychosociale arbeidsbelasting (PSA). In dat kader is het goed om een VPO te benoemen, maar evenmin is dit verplicht.
Verschil tussen VPI en VPO
Bij de VPI kunnen werknemers integriteitsvragen stellen, vertrouwelijk overleggen en advies krijgen over het melden van een misstand. De vertrouwenspersoon is er zowel voor de werknemer als de werkgever en speelt een belangrijke rol bij het analyseren van meldingen en bij het rapporteren over de aard en omvang ervan. Bij de VPO kunnen medewerkers terecht om te sparren over ongewenste omgangsvormen (zoals geweld, agressie, (sexuele) intimidatie, discriminatie etc). In tegenstelling tot de rol van de VPI, is de VPO er alleen voor de werknemer. Een VPO ondersteunt de medewerker.
Kun je melden bij een VP?
Er is een wijd verspreid misverstand: ‘de vp is een meldloket’. Je kunt niet melden bij de vertrouwenspersoon, maar wel via de vertrouwenspersoon wanneer een medewerker zich bijvoorbeeld niet veilig genoeg voelt om zelf een melding te doen bij een meldpunt.
Heeft u vragen? Neem dan contact op met Cora Wielenga.