Het paradijs. Waar denk je aan als je dit woord leest? Misschien wel aan de religieuze betekenis van dit woord. Opvallend dat het woord ‘paradijs’ in de drie grote wereldgodsdiensten allemaal voorkomt. Dat is trouwens niet de enige overeenkomst tussen deze drie, maar dat terzijde. Andere lezers denken misschien wel aan een prettige vakantiebestemming of misschien wel de woonplaats voor als je gepensioneerd bent. Een lekker zonnetje, strand, zee, gemoedelijke sfeer, ontspannen muziekje op de achtergrond, vul maar in.
Belasting
Voor compliance officers zou ‘paradijs’ in aanvulling op het bovenstaande ook kunnen slaan op ‘belastingparadijs’. Een plek op de wereld waar het vooral belastingtechnisch goed toeven is. Lees: waar je geen of nauwelijks belasting betaalt. Niet geheel verrassend staat Nederland in het lijstje van belastingparadijzen volgens het Tax Justice Network hoog genoteerd. Plaats vier bezetten we, achter de Britse Maagdeneilanden, de Kaaimaneilanden en Bermuda. Weertechnisch vormen we een uitzondering in deze top-vier, dat is duidelijk. Maar belastingtechnisch zijn we kennelijk bijna net zo aantrekkelijk.
We hebben het goed
Natuurlijk, we hebben het best goed in Nederland. We behoren tot de meest welvarende landen ter wereld. In de Corruption Perceptions Index van 2020 bezetten we plaats acht volgens Transparency International. En in de World Happiness Report van 2021 bezetten we de vijfde plaats. Ondanks dat er genoeg geklaagd wordt, zeker onder de druk van de actuele coronacrisis, kun je wel stellen dat we hier in een land wonen dat misschien ook wel het woord ‘paradijs’ verdient. Zeker in vergelijking met andere landen waarvan de ellende ons dagelijks via radio, televisie en het internet bereikt. Vanzelfsprekend mag je het oneens zijn met deze stelling, zoals je het in dit land eigenlijk overal oneens mee mag zijn. Hoe geweldig is het dat we in vrijheid kunnen wonen in dit land?
Iedereen op aarde vaccineren
We zijn als land behoorlijk aantrekkelijk voor veel mensen die het een stuk minder hebben. Maar niet alleen voor hen. Onze belastingwetten zijn dus ook zo aantrekkelijk, dat grote concerns ons land gebruiken om zo weinig mogelijk belasting te betalen. Bekend is het verhaal van de hoofdkantoren van IKEA, The Rolling Stones en U2, die allemaal in Nederland gevestigd zijn. Laatst hoorde ik, dat de G20-landen jaarlijks 32 miljard dollar mislopen omdat de Big Tech bedrijven te weinig belasting betalen. 32 miljard dollar. Dat is genoeg geld om iedereen op aarde twee keer te vaccineren tegen het coronavirus. Denk je eens in dat dat alleen nog ‘maar’ gaat over Big Tech bedrijven. De OESO heeft in het kader van het BEPS project eerder al eens becijferd dat het vermoedelijk gaat om een bedrag van 240 miljard dollar wereldwijd. Per jaar.
Parasiteren
Het optimaliseren of ontwijken van belastingen is voor veel bedrijven, maar zeker ook personen, een soort van sport. Het bijdragen van jouw fair share aan de maatschappij waarin je woont en werkt maakt, dat deze zelfde maatschappij kan worden onderhouden en zich kan ontwikkelen. Je kunt beredeneren, dat je met het niet betalen van deze fair share parasiteert op de maatschappij. En dan is de vraag: wil jij met jouw bedrijf of jij zelfs persoonlijk als parasiet door het leven (voor even)?
Wat mag is nog niet altijd wenselijk
Ik begin deze blog zo fris en vrolijk met een paar woorden over ‘het paradijs’. En nu zijn we plotseling bij een heel wat minder florissant onderwerp aangeland. Wat is er gebeurd? Paradijs en parasiet liggen kennelijk dichter bij elkaar dan dat we misschien in eerste instantie wel denken.
De afgelopen jaren wordt in toenemende mate aandacht gevraagd voor de hoge maatschappelijke kosten van het niet betalen van een fair share aan belastingen. De aandacht gaat hierbij met name uit naar offshore vehiclel. Onderzoek wijst uit, dat dit soort structuren vaak ook een belangrijke rol spelen in witwasactiviteiten. “Witwassen?”, zou je kunnen denken, “dat heeft toch te maken met criminele gelden?” Inderdaad. Wist je dat de Hoge Raad in een arrest uit 2008 oordeelde dat een fiscaal delict als belastingontduiking als gronddelict voor witwassen kan gelden?
DNB heeft in 2019 een aantal good practices beschreven voor de beheersing van fiscale integriteitsrisico’s. In deze publicatie valt mij op, dat de grens tussen wat als ontduiking en ontwijking wordt gezien nog niet zo gemakkelijk te trekken is. Het lijkt duidelijk (ontduiking is illegaal en ontwijking is legaal), maar dat is het dus niet. Bij het beoordelen van fiscale integriteitsrisico’s komt als financiële onderneming echt meer kijken. Sommige constructies zijn weliswaar wettelijk toegelaten, maar de vraag is hierbij wel altijd of je het ook zou moeten willen. Dat geldt niet alleen voor de klanten van de financiële onderneming, maar ook voor de impact die deze beslissing heeft op de relatie tussen de klant en de financiële onderneming.
Van belang om over na te denken
Het beoordelen van (potentiële) klanten op het gebied van fiscale integriteit is voor steeds meer financiële ondernemingen dagelijkse praktijk geworden. Desondanks lopen we daarbij wel tegen grenzen aan. In welke mate mag je bijvoorbeeld verwachten dat elke accountmanager of analist complexe offshoreconstructies kan beoordelen? Om in ieder geval een stap in de goede richting te zetten dragen wij graag ons steentje bij aan de kennisontwikkeling op dit vlak.
Daarom bieden we deze zomer, hopelijk onder een paradijselijk zonnetje, een zomercollege aan. Tijdens het zomercollege behandelen we het eerste dagdeel onder leiding van docent Jan van Koningsveld allereerst enkele basics op het gebied van fiscaliteiten. Gewapend met deze kennis komen we een week later virtueel een hele dag bij elkaar om te leren hoe je red flags op het gebeid van witwasbestrijding kunt herkennen in dit soort complexe structuren.
Wil je meer weten over dit zomercollege? Kijk dan op onze website. Daar kun je je ook inschrijven.
