Ruud van der Mast
Duurzaam ondernemen is vandaag de dag een belangrijk uitgangspunt voor veel organisaties. Wie geen oog heeft voor Environmental, Social en Governance (ESG) in de bedrijfsvoering zal moeite hebben om het bestaansrecht te blijven verdedigen. Wie wil er immers werken voor, samenwerken met of afnemen van een organisatie die geen aandacht heeft voor het welzijn van mens en planeet?
De (Europese) wetgever is nog niet zo zeker van de marktwerking op het gebied van ESG en stapelt regel op regel om af te dwingen dat organisaties ESG onderdeel maken van de bedrijfsvoering. Misschien is dit ook wel nodig om haar ambitieuze doelstellingen te kunnen halen en kan men niet vertrouwen op het langdurige proces van marktwerking. Of wellicht is de marktwerking op dit gebied beperkt en kiest de markt eerder voor het eigen korte-termijngewin dan voor de winst voor allen op lange termijn? Hoe dan ook, de regels en verwachtingen zijn er en we zullen aan de slag moeten om hieraan te voldoen.
ESG is van belang in onze bedrijfsvoering, maar speelt ook een belangrijke rol in onze producten en diensten. Denk bijvoorbeeld aan duurzame en circulaire productontwikkeling, fairtrade en het tegengaan van arbeidsuitbuiting, milieuverontreiniging en overproductie of verspilling.
‘ESG by design’ betekent dat we onze bedrijfsvoering zo inrichten dat we ESG al in de productontwikkelingsfase als uitgangspunt nemen. Strategisch bepalen we welke standaarden we belangrijk vinden en beleidsmatig bepalen we hoe we onze producten aan deze standaarden toetsen. We hebben het hier bijvoorbeeld over iets simpels als duurzaam herstel bij schade (schadeverzekering) maar ook over groene beleggingen door een vermogensbeheerder. We nemen deze uitgangspunten mee in de ontwikkelingsfase om de doelgroep te kunnen bepalen en de scenarioanalyse op af te stemmen. Dit is bijvoorbeeld van belang om misstelling vast te kunnen stellen en onze communicatie op de doelgroep te richten. Ook houden we rekening met de ESG-uitgangspunten in de KNVB-analyse (Kosten efficiënt, Nuttig, Veilig en Begrijpelijk) en onze distributiekanalen.
Op het gebied van wet- en regelgeving wordt al het één en ander afgedwongen, maar zien we ook een Europese wetgever die zoekende is. Via Taxonomie verordeningen en gedelegeerde verordeningen worden met name handvatten gegeven op veel verschillende deelgebieden. Ik noem er een paar binnen het gebied van ‘Environmental’: Adaptatie aan klimaatverandering, beloning voor nemen van preventiemaatregelen, innovatieve oplossing voor verzekeringsdekking, delen van gegevens met overheid, dienstverlening na een ramp, duurzaam gebruik water en mariene hulpbronnen, bijdrage aan transitie circulaire economie, preventie en bestrijding verontreiniging1.
De grote vraag is hoe we hier praktisch mee om kunnen gaan in het productontwikkelingsproces. Dit is sterk afhankelijk van de organisatie en het soort product of dienst. Zoals aangekondigd is het in eerste instantie van belang dat strategisch bepaald is hoe de organisatie in deze wedstrijd zit. Hoe ver wil het bestuur gaan, wat is het ambitieniveau? Vanuit de strategie wordt bepaald wat we wel en niet doen. Dit is niet zozeer iets wat tijdens de productontwikkeling zelf wordt bepaald. Dit is wel een onderwerp wat wordt besproken bij het opstellen van Duurzaamheids-/MVO-/MVB-beleid. Het productontwikkelingsproces gebruikt deze uitgangspunten als gegeven. Praktisch kunnen we deze input gebruiken om het product samen te stellen. Bijvoorbeeld in een productieomgeving: welke ingrediënten mogen we (niet) gebruiken (palmolie), waar produceren we (arbeidsomstandigheden), wat accepteren we (niet) in het productieproces (CO2 uitstoot, afvalbeheer, productveiligheid). Maar ook voor de financiële sector: verzekeren van natuurrampen (droogte, overstroming, aardbeving), gebruik van of adviseren over fiscale structuren (belastingontwijking), financieringsvoorwaarden (energielabels, fundament labels), het doen van investeringen of beleggen van premies (ESG-certificeringen).
In het productontwikkelingsproces houden we rekening met de door de organisatie gestelde uitgangspunten en toetsen we of we hieraan voldoen. Het is daarom handig om een aantal toetsvragen op te nemen in je productbeoordelingssjabloon. En wees kritisch op detailniveau. Ik kom nog vaak vragen tegen als ‘zitten er duurzaamheidsfactoren aan het product? Of voldoet het product aan ESG?’. Dit zijn te algemene vragen, hier moet verdieping in aangebracht worden. Vervolgens is het van belang dat we onze communicatie afstemmen op wat we doen en bijvoorbeeld geen valse claims maken. Commercieel kan het ook in het voordeel werken om uit te leggen op welke wijze ons product rekening houdt met ESG, maar pas op, een valse (of niet aan te tonen claim) ligt op de loer. Ook het monitoren van het product is van belang: bad press, gewijzigde strategie, klachten, gewijzigde maatschappelijke opinie, misstelling, niet volgen van eigen uitgangspunten geven allemaal aanleiding om een productreview uit te voeren.
Het verankeren van ‘ESG by design’ is niet makkelijk en helaas is er ook geen ‘one size fits all’. Iedere organisatie moet hier zelf mee aan de slag. Op 25 juni organiseert het NCI een eendaagse workshop ‘PARP, de kracht van productgoedkeuring’. Hierin wordt ook stilgestaan bij het verankeren van ESG in het productontwikkelingsproces. Door de ervaringen van de trainers en de deelnemers te delen willen we in de workshop handvatten geven om hier binnen de eigen organisatie mee aan de slag te gaan.
