Onlangs publiceerde de Autoriteit Financiële Markten (AFM) het document Trendzicht 2019. In dit document gaat zij in op de trends binnen de financiële markten. Digitalisering is hierbij, samen met politieke onzekerheid en duurzaamheid, één van de drie toptrends. De AFM merkt hierbij op, dat de nieuwe technologieën de potentie hebben om op korte termijn grote veranderingen teweeg te brengen. Het aantal kansen is legio, maar wat zijn de risico?s?
Ik deel de bezorgdheid van de AFM op het vlak van digitalisering, maar digitalisering is een erg breed begrip. Aan de hand van verschillende thema?s zal ik de komende periode proberen om mogelijke risico?s aan te dragen zodat jij, de lezer, een meer overwogen risicoafweging kunt nemen. In dit eerste deel ga ik in op crypto valuta.
Bitcoin en andere crypto valuta
Toen Bitcoin in 2008 door Satoshi Nakamoto werd geïntroduceerd als virtueel betaalmiddel, merkte de wereld weinig van deze technische revolutie. De hype kwam pas in 2017 toen Bitcoin in relatief korte tijd enorm in waarde steeg. Het gevolg was dat iedereen Bitcoin moest hebben. Aan het eind van 2017 was de waarde gestegen tot 14.063,60. Bitcoin werd niet zo zeer als betaalmiddel gebruikt, maar als belegging en daardoor ontstond schaarste. Er was een duidelijke behoefte en dus ontstonden er andere virtuele valuta?s, samen ?crypto valuta? genoemd. Mensen gingen ook in deze crypto valuta beleggen. De hype deed denken aan de beleggingsmarkt van eind jaren negentig van de vorige eeuw. In de opbouw die leidde tot de ?dotcom-crisis? kochten particulieren producten zonder zich te verdiepen in wat het was. De Bitcoin is dus eigenlijk een betaalinstrument.
Een duidelijk voorbeeld van beleggingshype uit de jaren negentig was het bedrijf Baan Company. Dit bedrijf was beursgenoteerd en de aandelen waren erg populair bij particuliere beleggers. Tot het aandeel, aan het eind van de jaren negentig, op korte termijn heel sterk in koers daalde. Veel particulieren zagen de waarde van hun aandelen verdampen en sommige hadden nog een extra verlies, doordat zij aankoopverplichtingen waren aangegaan. Het aangaan van deze verplichtingen (short put), waarvoor een vergoeding werd ontvangen, werd op enkele beursfora gezien als ?gratis geld?, tot de verplichting werd ingeroepen. Teveel particulieren waren onvoldoende op de hoogte van de werking van opties. Zij deden mee met de rest zonder zich te verdiepen in de mogelijke gevolgen als het fout ging.
Beleggers in crypto valuta moeten zich daarom altijd afvragen of zij voldoende zijn geïnformeerd of dat ze toch nog even een hulplijn inschakelen voor het verzamelen van extra informatie of door het spreken met experts.
Specifieke risico?s
Door de hype is de waarde van Bitcoin snel toegenomen. Goed is te realiseren dat er nog altijd de nodige gevaren verbonden zijn aan crypto valuta. We kennen waarschijnlijk de verhalen wel van particulieren die de vuilnisbelt afgraven om hun oude harde schijf te zoeken met daarop een X hoeveelheid Bitcoin. Dit is feitelijk de ?private key? die toegang geeft tot Bitcoin, maar dat is in de media vaak niet uitgelegd. Vervolgens is Bitcoin ook populair geworden bij criminelen. Er is om Bitcoin gevraagd voor het vrijgeven van een gehackte computer. Er zijn hele beurzen gehackt waarop crypto valuta wordt verhandeld. En de koersontwikkeling van crypto valuta wordt soms aantoonbaar gemanipuleerd.
Deze risico?s bestaan bij de gereguleerde handel (bijna) niet. Niemand hoeft bang te zijn dat de beleggingen in gereguleerde markten weg zijn als diegene zijn of haar pincode is vergeten. Het is wettelijk vereist dat het vermogen van klanten is beschermd. Het betalingsverkeer via vergunning houdende partijen is met dusdanig veel waarborgen omgeven dat geld niet zomaar weg kan zijn. Platformen worden niet zomaar gehackt en de koers van bijvoorbeeld de Euro wordt verondersteld vrij te zijn van manipulatie. Populaire technieken van marktmanipulatie, zoals Pump&Dump en Trash&Cash, komen bij de handel in crypto valuta weer terug. Sterker, er zijn app-groepjes waarbij je jezelf kunt aansluiten om mee te doen aan een ?pump? of een ?dump?. Deelnemers ontvangen een anoniem bericht als met een pump of dump wordt begonnen. Het toppunt van technische innovatie? Waarschijnlijk heeft degene die het bericht stuurt het beste resultaat van de actie en is de rest in meer of mindere mate slachtoffer.
Crypto valuta worden meer en meer gezien als belegging in plaats van een innovatief betaalmiddel. Het betalen ermee is ook niet altijd even eenvoudig meer als voorheen door een soms te trage verwerking. Het is goed om vooraf te inventariseren welke risico?s zijn verbonden aan specifieke crypto valuta. Bijvoorbeeld, als je snel een kop koffie wilt afrekenen, dan is Bitcoin hiervoor wellicht geen geschikt betaalmiddel door de waarde verandering en de soms lange verwerkingstijd. Aan de andere kant, als iemand uit China bij jouw webshop een aankoop wil doen, dan kun je kiezen voor een crypto valuta om problemen in de afrekening in Chinese Renminbi te voorkomen.
Wordt geen ?sheep?
Het ontstaan van crypto valuta is een grote innovatie. Het betalingsverkeer in crypto valuta is (nog) niet gereguleerd. Dit betekent dat de aanbieders en tegenpartijen geen vergunning nodig hebben en dat er geen toezichthouder is die de eerlijkheid en transparantie van de markt bewaakt. Om de risico?s te beperken, is het van belang dat je jezelf goed informeert om risico?s op waarde te kunnen schatten. Probeer te voorkomen dat je een ?sheep? wordt.
Bij de crypto valuta zal het kaf nog van het koren worden gescheiden. Toch is met name de techniek achter de crypto valuta, Blockchain, een enorme doorbraak met nieuwe mogelijkheden. Over de mogelijke toepassingen van de Blockchain techniek kunnen nog verschillende blogs worden geschreven. Misschien de volgende?
Wil je meer weten over compliancerisico?s en FinTech? Neem dan eens vrijblijvend contact op met mijn collega?s of mij.
Raimond Stappers
