Blog ter gelegenheid van Het Nationaal Anti-Witwascongres 2020
Onderzoek van Brigitte Unger wees in 2019 uit dat jaarlijks 13 miljard euro wordt witgewassen in Nederland. Dit is geconcludeerd na inzage van 77.000 transacties die tussen 2009 en 2014 verdacht zijn verklaard door de FIU-Nederland. Brigitte Unger zei in een interview in het Financieel Dagblad: ‘Als iedereen in zijn eigen silo blijft zitten, krijgen we de echt intelligente boeven nooit te pakken.’ Uitspraken zoals deze, over de noodzaak van intensievere samenwerkingsverbanden op het gebied van witwasbestrijding, lijken bij zowel de overheid als bij de private partijen in Nederland doorgedrongen te zijn. Er zijn ondertussen al veel initiatieven opgestart om (publiek-private) samenwerking op gang te krijgen. Tijd om de balans op te maken, want welke initiatieven bestaan er nu? En wat weten we over de effectiviteit van deze initiatieven?
Serious Crime Task Force (SCTF)
In het SCTF gaan de vier Nederlandse grootbanken een samenwerking aan met het OM, de Nationale Politie, FIU-NL en de FIOD. Binnen deze samenwerking wordt informatie vanuit de opsporing gedeeld met de banken, die deze informatie op hun beurt kunnen linken aan relevante transactiepatronen van hun klanten. Het SCTF richt zich op zogenaamde ‘brokers’. Dit zijn personen die zich in de bovenwereld bevinden en die hun diensten aanbieden aan personen uit de onderwereld. Voorbeelden van brokers zijn accountants en notarissen. Door deze schakel tussen de boven- en onderwereld aan te pakken, hoopt het Taskforce een belangrijke bijdrage te leveren aan de witwasbestrijding.
Fintell Alliance
Een soortgelijk initiatief als SCTF is Fintell Alliance. Dezelfde partijen nemen deel aan de samenwerkingen, maar de toedracht van de informatie is anders. Bij het SCTF komt de informatie vanuit de opsporing. Dat is bij Fintell Alliance niet zo. Het is echter niet bekend hoe deze samenwerking precies verloopt.
Transactiemonitoring Nederland
Transactiemonitoring Nederland is een initiatief waarbij vijf banken met elkaar aan de slag gaan om efficiënter transacties te monitoren en een beter beeld te krijgen van transactiepatronen van klanten. Aan dit initiatief is al veel aandacht besteed in de media. Het naast elkaar leggen van gegevens en transacties kan leiden tot een beter inzicht in de transactiepatronen van klanten. Of het in de praktijk ook zo werkt, is de volgende vraag.
Nationaal Anti-Witwascongres 2020
Genoeg initiatieven, die veelbelovend in de media worden aangehaald en die een effectievere witwasbestrijding beloven. Maar hoe werkt dit in de praktijk? Het Serious Crime Task Force is nu zo’n drie maanden geleden van start gegaan, maar in openbare bronnen valt nog weinig te vinden over eventuele resultaten die geboekt zijn – of, om wat kleiner te beginnen, hoe de samenwerking tot nu toe verloopt. Genoeg reden om hier nader over in gesprek te gaan met personen die betrokken zijn bij het Taskforce. Hoe het SCTF in elkaar zit en wat er precies binnen het Taskforce gebeurt, legt Curd Brenninkmeijer (Politie Nederland) uit op het Nationaal Anti-Witwascongres op 6 oktober 2020. De rol van banken in het Taskforce wordt op deze dag besproken door Adriaan van Dorp (ABN Amro). Over Fintell Alliance lezen we, zoals gezegd, eigenlijk niets in de media. Dit onderbelichte initiatief wordt door Benny Bergkamp en Everet Francisco (FIU-Nederland) behandeld op het Nationaal Anti-Witwascongres. De eerste resultaten van de samenwerking tussen banken via Transactiemonitoring Nederland zijn ook nog onbekend. De meest recente ontwikkelingen in de gezamenlijke strijd tegen witwassen worden door Chris Buijink (Nederlandse Vereniging van Banken) behandeld tijdens zijn plenaire sessie op het Nationaal Anti-Witwascongres.
Naast de nieuwe samenwerkingsverbanden, is Brigitte Unger uitgenodigd om op het congres stil te staan bij de verschuiving van taken van de publieke sector naar de private sector. Wiens taak is de witwasbestrijding oorspronkelijk? En wiens taak is het nu?
Op 6 oktober 2020 vindt het Nationaal Anti-Witwascongres plaats; “De keten tegen financieel-economische criminaliteit.”