Afgelopen week nam ik deel aan het fishbowl event van A New Spring in Utrecht. Een uiterst inspirerende ochtend. Tijdens die ochtend werd onder andere het vergelijk gemaakt tussen de scheidsrechter op een sportveld en de compliance officer. Een interessant vergelijk naar mijn idee.
Beoordeling van het spel vanuit een onafhankelijke positie
We nemen als voorbeeld voetbal. Maar hetzelfde gaat op voor andere populaire veldsporten zoals rugby, hockey of handbal. Er zijn twee teams in het veld, die beide de wedstrijd willen winnen. Een serieus belangenconflict zou je in compliance termen kunnen zeggen! Als de wedstrijden een meer serieus karakter krijgen is het niet meer haalbaar om een scheidsrechter van één van de verenigingen in te zetten. Dit vanwege het risico op bevoordeling van de thuisploeg en benadeling van de bezoekende ploeg, of in ieder geval de schijn hiervan. Het is juist de bedoeling dat de scheidsrechter geen deel uitmaakt van het spel zelf. In de regels voor veldvoetbal staat zelfs dat de scheidsrechter aan te merken is als een ‘dood spel-object’, net als de grensvlag of doelpaal. Het spel moet gespeeld worden volgens de geldende regels waar beide partijen zich aan moeten en, over het algemeen, ook aan willen houden. Het is en blijft een spel waar, naast het winnen, ook spelplezier een belangrijke factor is. Niet alleen voor de spelers zelf, maar ook voor de toeschouwers. Voor een goed spel is beoordeling van spelsituaties vanuit een onafhankelijke positie gewenst. De KNVB wijst scheidsrechters toe aan de verschillende wedstrijden op basis van het niveau van de wedstrijd en de kwaliteiten van de scheidsrechter.
In nagenoeg iedere organisatie hebben we te maken met verschillende belangen. Niet alleen het verschil in belangen tussen de onderneming en iedere medewerker kun je hierbij als vergelijk nemen, ook de verschillende belangen van afdelingen zijn relevant. De serviceafdeling wil bijvoorbeeld graag dat er goede kwaliteit wordt geleverd, want dan hoeft er achteraf minder gerepareerd te worden. Terwijl bijvoorbeeld de verkoopafdeling naast kwaliteit ook vooral een snelle levering wenst. Kwaliteit en snelheid stroken niet altijd met elkaar. Zeker niet als ook de kosten nog in de hand moeten worden gehouden. Het is voor de compliance officer zaak om de risico’s die het realiseren van de doelen van de organisatie in gevaar brengen goed te helpen beheersen, waarbij zijn aandacht in de meeste situaties uitgaat naar integriteitsrisico’s. Natuurlijk houdt winst de club draaiende, maar de manier waarop de winst wordt behaald maakt wel degelijk uit.
Ontwikkeling en opleiding
Voor het goed kunnen leiden van het spel heb je niet alleen kennis nodig van de spelregels, maar moet je ook beschikken over de nodige vaardigheden, zoals spelinzicht, beoordelingsvermogen, besluitvaardigheid, volwassen optreden en aanspreken van anderen. Dit zijn vaardigheden die niet alleen worden getraind in zaaltjes, maar ook worden ontwikkeld door een constante feedback-loop. Deze wordt gestart door professionele begeleiders, die tijdens de wedstrijd het optreden van de scheidsrechter beoordelen en de scheidsrechter zelf achteraf van feedback voorzien. Een rapportage van deze feedback gaat in afschrift naar de bond. Op basis van zelfreflectieverslagen in combinatie met deze feedback kan de scheidsrechter zijn eigen leerdoelen stellen en bijstellen. De ontwikkeling van de scheidsrechter wordt op deze manier individueel gemonitord, waardoor ook weer een betere match te maken valt tussen de kwaliteiten van de scheids en het niveau van de te leiden wedstrijd.
Opleiding en ontwikkeling zijn voor de compliance officer van groot belang. Het geeft de functionaris de juiste basis mee om het spel goed te kunnen beoordelen en uit te leggen wat hij bedoelt met zijn aanwijzingen. Door als compliance officer in het netwerk praktijkcases te bespreken en feedback te ontvangen ontwikkel je jezelf steeds meer als compliance professional. Net als een scheidsrechter op het mondiale sporttoneel raak je nooit uitgeleerd! Vraag maar aan Björn Kuipers.
Ingrijpen waar nodig
Ondanks dat de scheidsrechter geen deel uitmaakt van het spel, kan hij wel ingrijpen in het spel. Op het moment dat een bal uit of achter gaat, geeft hij aan welke ploeg het spel op welke manier mag hervatten. Ook op het moment dat hij een overtreding signaleert tegen de spelregels van één of meerdere spelers, signaleert hij dit en legt het spel tijdelijk stil. Het spel wordt hervat na een eventuele waarschuwing of sanctie van de scheidsrechter. Na een rode kaart kan verdere sanctionering volgen door de KNVB. In het uiterste geval kan de scheidsrechter het verdere spel opschorten. Maar dit gebeurt alleen in situaties waarin het niet langer verantwoord is het spel voort te zetten, bijvoorbeeld door de weersomstandigheden of de situatie in of net buiten het speelveld.
Je zou direct kunnen betogen dat de compliance officer niet zelf sanctioneert en daar geef ik je dan gelijk in.
Maar als het gaat om het ingrijpen bij geconstateerde overtredingen of misstappen gaat de vergelijking minder mank. Het is de taak van de compliance officer om aan de bel te trekken op het moment dat hij dingen ziet die niet door de beugel kunnen. Het is ook zaak om dit tijdig te doen. Zo is de ervaring van meerdere scheidsrechters dat je op tijd, zo vroeg mogelijk in het spel, de grenzen moet aangeven. Dat voorkomt verdere escalatie en het verder opzoeken en mogelijk oprekken van de grenzen van de spelregels door al te ambitieuze/fanatieke spelers. Op die manier creëer je duidelijkheid voor iedereen en vergroot je de kans op een fair play. “Zonder respect geen voetbal!”, lees je wel eens op een bord langs het veld. Een basisvoorwaarde voor een eerlijke wedstrijd. En dat is toch waar de meeste betrokkenen voor gaan, ondanks dat er twee partijen zijn die beide graag willen winnen. Een vergelijking met compliance als versterker van de integriteit als basisvoorwaarde voor de organisatie gaat wat mij betreft volledig op.
Zo blijft het leuk en uitdagend om in het veld te staan en niet alleen als speler…
Eric Schulling
Manager Advies & Detachering
Wil je meer weten over de rol van de compliance officer in de organisatie? Over hoe integriteit te versterken in uw speelveld? Neem dan contact op met mij of mijn collega’s.
