Het onderwerp sancties kent iedereen wel. Denk aan Syrië–gangers die op de sanctielijst worden geplaatst of het verbod op het handelen in wapens. Sancties vallen grofweg uiteen in economische en financiële sancties en reisrestricties. Het hiervoor genoemde voorbeeld van de Syrië-gangers valt onder de financiële sancties: sancties tegen bepaalde, aangewezen personen of organisaties.
Economische sancties zijn maatregelen die gebruikt worden om mensenrechtenschendingen en overtredingen van internationale wetgeving te stoppen. Deze maatregelen worden opgelegd aan landen en regio’s, met als doel overheden te raken en te motiveren veranderingen door te voeren.
Veel economische sancties vloeien vooruit uit VN-resoluties en worden door de meeste landen wereldwijd gevolgd. Landen kunnen daarnaast ook eigen sanctiemaatregelen uitvaardigen. Deze sanctiemaatregelen kunnen ook van toepassing zijn op financiële dienstverleners in Nederland, afhankelijk van de overeenkomst die wordt gesloten. Dit komt door de extraterritoriale werking van bepaalde wetgeving. Extraterritoriale werking betekent dat Sanctiewetgeving die is uitgevaardigd door een specifiek land ook geldt voor andere landen en hun inwoners. In Nederland hebben we buiten de Europese en nationale sanctieregelingen voornamelijk te maken met Amerikaanse en Britse sanctieregimes. Nu staan er nogal wat politieke wijzigingen op de agenda’s van de Amerikaanse en Britse regeringen. Dit zal naar onze inzichten ook effect hebben op de sanctieregimes die voor Nederlandse instellingen zullen gelden. In onze blogs blikken wij daarom kort vooruit op de wijzigingen die ons vanuit de Verenigde Staten (VS) en het Verenigd Koninkrijk (VK) te wachten staan.
De Verenigde Staten
De VS kent extraterritoriale werking toe aan de sanctiewetgeving. Extraterritoriale werking zorgt ervoor dat wetgeving niet alleen van toepassing op het eigen grondgebied, maar ook daarbuiten. Wanneer er sprake is van een Amerikaanse nexus, dan is Amerikaans recht van toepassing. Een Amerikaanse nexus is er bijvoorbeeld al bij:
Amerikaanse sancties
In de VS kunnen financiële en economische sancties voortvloeien uit wetgeving of uit Executive Orders (EO) van de President. Deze presidentiële EO’s hebben direct werking, maar kunnen nog wel ingetrokken worden als er geen basis voor blijkt te zijn in wetgeving of de Grondwet.
De VS maakt onderscheid in primaire en secundaire sancties. Primaire sancties zijn sancties waarbij een boete opgelegd kan worden bij overtreding. Dit soort sancties geldt met name voor de eigen onderdanen. Secundaire sancties zijn sancties waarbij de ‘overtreder’ geen boete opgelegd kan worden, maar deze wel op andere wijze gesanctioneerd kan worden. Denk bijvoorbeeld aan het ontzeggen van toegang tot de Amerikaanse financiële markten of het plaatsen van deze partij op de SDN-lijst (sanctielijst). Hiermee wordt de betrokken partij de toegang tot de Amerikaanse markt ontzegd. Het spreekt voor zich dat dit voor veel organisaties een forse impact kan hebben.
De Office of Foreign Assets Control (OFAC) is de toezichthouder. De OFAC is een onderdeel van het U.S. Department of the Treasury. Naast het houden van toezicht en het uitdelen van boetes, kan de OFAC ook licenses uitvaardigen. Met een license wordt een uitzondering gecreëerd op de sanctiewetgeving. Dit kan een General License zijn, die voor iedereen geldt. Bijvoorbeeld om de handel in bepaalde agrarische goederen wél toe te staan wanneer een algeheel handelsverbod geldt. Als er geen General License is, kan er een Specific License aangevraagd worden. Een dergelijke license geldt alleen voor de overeenkomst waarvoor deze is aangevraagd.
Trump / Biden
Trump heeft in zijn presidentiële periode een flink aantal Executive Orders uitgevaardigd. Dit loopt tegen de 900 EO’s per jaar. Dat zijn er dus bijna drie per dag! Deze EO’s hebben uiteraard niet allemaal betrekking op sancties, maar het geeft wel een indicatie van de bereidheid van Trump om maatregelen uit te vaardigen.
Onze verwachting is dat Biden in zijn eerste periode als president, zich eerst een beeld zal gaan vormen van het totaalpakket aan regels dat er nu ligt. Daarna zal hij, met inachtneming van de huidige geopolitieke situatie, bepaalde maatregelen toevoegen of verwijderen. Een nieuwe president kan EO’s van de voorgaande presidenten intrekken. Dus maatregelen die niet in lijn met het beleid van Biden liggen kunnen vrij eenvoudig van tafel geveegd worden.
Biden zal in eerste instantie rust proberen te creëren, zowel nationaal als internationaal. De maatschappelijk onrust binnen de VS leidt tot een instabiele situatie, waardoor wij verwachten dat Biden zich eerst zal bekommeren om zijn binnenlandse beleid. De relaties met de andere landen in de wereld zijn momenteel redelijk stabiel, alhoewel er uiteraard de nodige spanningen blijven bestaan, met name met China en Noord-Korea. Mede gezien de huidige crisis omtrent het Coronavirus verwachten wij niet dat economische sancties in 2021 een hot topic zullen zijn.
Mogelijk dat Biden wel een eerste stap wil zetten en onze verwachting is dat hij zal besluiten om het JCPOA weer te respecteren. Het JCPOA is het Joint Comprehensive Plan of Action dat met Iran is gesloten. Er bestaan sinds lange tijd sancties tegen Iran. Deze sancties werden zowel door Europa als door Amerika in 2015 opgeschort, mits Iran zich houdt aan de afspraken inzake nucleaire ontwikkeling. In 2018 trok Trump Amerika terug uit dit JCPOA-akkoord, waardoor de sancties weer in volle kracht gelden.
Een andere optie is dat Biden besluit sancties op te leggen aan Turkije. De Turkse inmenging in Syrië en het conflict tussen Armenië en Azerbeidzjan en de situatie omtrent Cyprus kunnen voor Biden aanleiding vormen om (samen met de EU en andere bondgenoten) sancties uit te vaardigen. Waar de sancties betrekking op zullen hebben, is nog niet te zeggen. Aannemelijk is dat sancties zich met name richten tegen de Turkse overheid en eventueel de handel in dual use en militaire goederen.
Tot slot
Biden wacht een aantal belangrijke taken op het gebied van binnenlandse betrekkingen, de Coronacrisis, economisch herstel, de klimaattransitie, gelijkheid (Black Lives Matter beweging) en zorg. Daarnaast is het de verwachting dat Biden zal gaan werken aan de buitenlandse betrekkingen. Veel nadruk op sancties en de naleving daarvan verwachten wij niet. Wanneer Biden zich gaat richten op de betrekkingen met Iran, is het een logische stap als hij Amerika weer aansluit bij het JCPOA.
Heeft u vragen of advies nodig over de sanctieregelgeving en hoe u deze kunt naleven? Neem dan contact met ons op.
Wilt u meer weten of de Britse sanctieregelingen en de wijzigingen die ons te wachten staan, neem dan een kijkje in onze blog over de actualiteiten met betrekking tot het Verenigd Koninkrijk.