Je zou het misschien niet zo zeggen, maar het zijn barre en onzekere tijden. Als je naar buiten kijkt zie je geen kapotgeschoten huizen, tenminste, als je dit stuk in Nederland leest. Je ziet ook geen drommen mensen protesteren tegen een dictator die met harde hand de coronacrisis aangrijpt om politieke tegenstanders de mond te snoeren. Hier hebben we oppositieleden die al roeptoeterend 1,5 miljoen verkeerde mondkapjes regelen. Het lijkt dus allemaal vredig, maar het zou zo maar eens stilte voor de storm kunnen zijn.
Een afweging tussen gezondheid en vrijheid
De kranten berichten naast de dagelijkse coronacijfers over de steeds luider wordende roep om de maatregelen te versoepelen en daarmee nog te redden wat er te redden valt in economisch opzicht. De afweging tussen de waarden gezondheid en vrijheid werd aardig verwoord door de premier, maar toch. Hoeveel economie is ons onze gezondheid waard? Een ethische afweging, alweer een voorbeeld dat compliance en integriteit ook in deze tijden van belang blijven.
We kunnen ook allemaal de berichten lezen over noodlijdende ondernemingen. Dan bedoel ik niet alleen de restaurants en kappers om de hoek, maar ook de grotere corporates. Deze crisis is een brede crisis, die een groot aantal sectoren tegelijk raakt. Nederlandse staatssteun voor KLM (let op, niet bestemd voor Air France!), een olieprijs die voor het eerst in de historie onder 0 zakte vanwege de ingestorte vraag, groente- en fruittelers die hun productie niet meer kwijt kunnen: er zijn signalen genoeg die wijzen op een wereld die in economisch opzicht even niet weet wat voor en achter is.
Zachte heelmeesters
In dit soort tijden geldt voor de meeste bedrijven het volgende devies: schade beperken en klaar maken voor een nieuwe toekomst. Of op tijd de stekker eruit trekken als na grondige overweging blijkt dat dat niet voldoende haalbaar is. Nu hoop ik van harte voor jou als lezer dat je niet betrokken bent of raakt bij deze laatste optie. Als dat wel het geval is wens in je veel sterkte, wijsheid en geluk de komende tijd.
Bedrijven die bezig zijn met het beperken van de schade maken vaak de keuze om te bezien welke kosten kunnen worden bespaard om de wegvallende omzet zo veel mogelijk mee te compenseren. De franje wordt er afgeknipt, niet-essentiële uitgaven worden nog eens ernstig heroverwogen en wellicht gaat het bedrijf terug naar een lager productieniveau. Het zijn vaak pijnlijke maatregelen, maar zoals het spreekwoord zegt: ‘zachte heelmeesters maken stinkende wonden’.
Is het allemaal alleen maar ellende?
Het antwoord op de bovenstaande vraag is wat mij betreft: ”Nee!”. Samen met de hiervoor beschreven ingrepen komen ook kansen naar voren. Juist deze heroverwegingen kan een onderneming laten beseffen waar het eigenlijk om draait. De volgende vragen kunnen helpen om weer terug te gaan naar de basis: Welke toegevoegde waarde leveren wij eigenlijk? Wat zijn onze kernwaarden? Wat maakt ons succesvol? Vanuit deze centrale purpose kan de onderneming keuzes maken die het de juiste richting op sturen. Weg met alle ballast, met frisse moed en ondernemerszin gaan we er weer tegenaan!
Voor compliance officers betekenen deze tijden vaak een verschraling van het compliance programma. “De meer luxe onderdelen als ‘gedrag en cultuur’ en ‘integrity awareness trainingen’ kunnen nu wel even wachten”, zo wordt vaak betoogd: “Iedereen moet inleveren en zelfs compliance maakt ondanks de onafhankelijke rol deel uit van het bedrijf. Dus ook compliance deelt mee in de kostenbesparingen. Concentreer je maar op wat we als bedrijf moeten doen vanuit wet- en regelgeving, dan draag ook jij je steentje bij.”
Maar is het zo simpel? In welke mate zou nu van jou als compliance officer een rechte rug verwacht worden? En wanneer is het dan de juiste tijd om weerstand te bieden tegen deze verschraling? In welke mate draag ik daarmee juist niet bij aan nog meer afstand tussen de business en compliance dan mij lief is als compliance officer? Allemaal relevante vragen en in deze blog kan ik natuurlijk onmogelijk antwoord en advies geven op alle individuele vragen en situaties.
Veer mee en draag je steentje bij
Je zou ook het volgende kunnen bedenken. In plaats van vechten tegen de overlevingsdrang van het bedrijf zou je ook kunnen meebewegen. Laat dan die integrity awareness trainingen even voor wat ze zijn, heb het even niet over gedrag en cultuur. Maar lever je bijdrage juist door mee te praten over het weer opnieuw verbinden van het bedrijf met de purpose. Vragen als: Waartoe is het bedrijf op aarde? En wat maakt ons succesvol? Geven voldoende haakjes om juist integriteit en compliance nog steviger te verankeren in het wezen van de organisatie. “Pak die kans”, zou ik willen zeggen, zodat je nadat de storm van deze strategische heroriëntatie is geluwd je trainingen en cultuuronderzoeken op een nog steviger basis kunt uitvoeren.
Prima, compliance concentreert zich even op de basis. En ik zou geen situatie weten waar compliance meer nodig is dan nu. In het midden van de storm, op zoek naar de herontdekking van wat het bedrijf succesvol maakt.
Ik wens je veel succes, kracht en sterkte toe.
