Cora Wielenga
Wanneer is het nu een integriteitsincident en wanneer is iets een misstand?
De definities van integriteitsincidenten en misstanden die we op grond van wetgeving moeten gebruiken zijn niet eenvoudig te lezen. Daarom krijgen we regelmatig de vraag of we voorbeelden kunnen geven van integriteitsincidenten en misstanden, zodat je weet wat voor soort gebeurtenissen je zou kunnen melden bij het meldpunt of je compliance officer. En welke route daar dan bij hoort. Ik geef in deze korte bijdrage uitleg over de integriteitsincidenten en misstanden. Daarnaast geef ik graag een paar voorbeelden zodat het duidelijker wordt.
Waarom is het belangrijk om het verschil te weten tussen een integriteitsincident en een misstand?
Het is belangrijk om het verschil te weten tussen een integriteitsincident of een misstand omdat je een vermoeden van een integriteitsincident alleen intern mag melden. Een vermoeden misstand mag je zowel intern als extern melden. Je meldt bijvoorbeeld extern wanneer je geen vertrouwen hebt in een interne melding.
VOORBEELDEN
Personeelsdossiers in dozen
Na de laatste verhuizing is het er niet meer van gekomen om de mappen met salarisadministratie op te ruimen. Ook de oude personeelsdossiers liggen nog in dozen. De dozen met alle mappen staan nog in een kopieerhok waar iedereen toegang toe heeft.
Integriteitsincident of misstand?
Dit is een ernstige overtreding van de AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming), omdat in de personeelsdossiers niet alleen persoonlijke informatie is terug te lezen, maar ook de BSN nummers staan vermeld. Dat betekent dat het een overtreding is van regelgeving uit de EU. Daarom is dit aan te merken als een misstand.
Gestolen beeld
Een klant van een organisatie heeft tijdens zijn laatste bezoek een kunstwerk, een mooi bronzen beeld, gestolen. De organisatie heeft dit kunnen opmerken vanwege bewakingsbeelden. De organisatie heeft daarom aangifte gedaan tegen deze klant.
Integriteitsincident of misstand?
Hoewel het vervelend is dat dit gebeurd is, is deze gebeurtenis niet aan te merken als integriteitsincident of misstand omdat het een klant betreft die het beeld heeft gestolen. Voor deze gebeurtenis is de klokkenluidersregeling niet bedoeld. Het zou wel een integriteitsincident zijn wanneer iemand van de organisatie klanten helpt om waardevolle spullen te stelen.
Luxe etentjes en mooie maatpakken
De directeur van de organisatie declareert regelmatig luxe etentjes met vrienden en familie. Daarnaast declareert hij ook twee tot drie keer per jaar zijn nieuw gekochte maatpakken, omdat dit wat hem betreft bedrijfskosten zijn. Hij is namelijk het visitekaartje van het bedrijf.
Integriteitsincident of misstand?
Het gedrag van de directeur is aan te merken als een integriteitsincident. Als directeur heb je een voorbeeldrol te vervullen. Het declareren van zaken die je als privépersoon hoort te betalen, kan de integriteit van de organisatie schaden.
De woedeaanvallen van de succesvolle salesdirecteur
Een directeur, die zakelijk gezien veel succes boekt, heeft een opvliegend karakter. Hij schreeuwt tegen ondergeschikten. Niets is goed genoeg. Hij behandelt zijn medewerkers respectloos. Zijn medewerkers zijn te bang om er tegenin te gaan uit angst voor hun baan. Het ziekteverzuim is hoog. Een paar collega’s hebben een burnout gekregen vanwege de spanning. Een aantal medewerkers is al vertrokken naar een andere werkgever. De leidinggevenden van de directeur zijn vooral tevreden over de commerciële resultaten die de directeur boekt.
Integriteitsincident of misstand?
Dit is een voorbeeld van een misstand. Er is namelijk voor een groep medewerkers sprake van een onveilige werksituatie.
Wat is een integriteitsincident?
Een integriteitsincident is een gedraging of gebeurtenis die een ernstig gevaar vormt voor de integere uitoefening van het bedrijf van de desbetreffende organisatie. (Bpr, Bgfo)
Wat is een misstand?
1°. een schending of een gevaar voor schending van een wettelijk voorschrift of interne regels die een concrete verplichting inhouden en die op grond van een wettelijk voorschrift door een werkgever zijn vastgesteld, dan wel
2°. een gevaar voor de volksgezondheid, voor de veiligheid van personen, voor de aantasting van het milieu of voor het goed functioneren van de organisatie als gevolg van een onbehoorlijke wijze van handelen of nalaten.
Het maatschappelijk belang is in ieder geval in het geding indien de handeling of nalatigheid niet enkel persoonlijke belangen raakt en er sprake is van oftewel een patroon of structureel karakter dan wel de handeling of nalatigheid ernstig of omvangrijk is. (Wet bescherming klokkenluiders)
Heb je vragen
Heb je vragen over wat nu precies een integriteitsincident of een misstand is? Of wil je weten op welke manier je een goed meldproces kan inrichten. We beantwoorden je vragen graag. We staan veel organisaties bij in het opzetten van een meldsysteem en het opzetten van een goed werkende klokkenluidersregeling.
Wil je er een opleiding over volgen?
Wil je opgeleid worden om een meldpunt in te richten en goed te kunnen uitvoeren? Dan is onze opleiding Optreden als meldpunt (compliance-instituut.nl) wellicht een goed idee.