De nieuwe EU-regels die in april dit jaar zijn aangenomen door het Europees Parlement zijn op 7 oktober formeel vastgesteld. Dat betekent dat de lidstaten nog twee jaar de tijd hebben om de nationale wetgeving aan te passen om aan deze richtlijn te voldoen. In Nederland kennen we de Wet huis voor klokkenluiders die op grond van deze nieuwe richtlijn aangepast zal moeten worden. Op basis van deze nieuwe richtlijnen verandert een aantal zaken:
- Medewerkers die werken bij ondernemingen die zijn vrijgesteld van een meldingsregeling kunnen rechtstreeks melden bij het externe meldpunt. In Nederland is dat voor veel organisaties het Huis voor klokkenluiders, tenzij er een branche specifiek meldpunt is zoals het Meldpunt misstanden DNB of het Meldpunt misstanden AFM. Op dit moment zou het overigens wat mij betreft ook al mogelijk moeten zijn voor medewerkers om te melden bij het Huis, alleen is dat nu nog niet expliciet in de wetgeving opgenomen. Ik vind het een positieve ontwikkeling als dat wel het geval gaat zijn.
- Kleine ondernemingen, organisaties waar structureel minder dan 50 mensen werken, die actief zijn op het gebied van financiële diensten, zijn overigens niet vrijgesteld van het inrichten van een meldingsregeling. Dat betekent dat binnen twee jaar alle financiële ondernemingen een meldingsregeling moeten inrichten. Overigens wordt in de toelichting van de nieuwe richtlijn aangegeven dat deze verplichting niet tot veranderingen leidt bij Europese financiële organisaties, omdat financiële organisaties op dit moment al verplicht zijn daartoe. Omdat bij veel kleine organisaties deze verplichting niet bekend is, zullen veel kleine financiële organisaties nog over moeten gaan tot het inrichten van een meldingsregeling en bijbehorende instrumentarium.
- De reikwijdte van de melders is verduidelijkt en vergroot. Op dit moment is het niet altijd duidelijk wie er naast werknemers gebruik mogen maken van de meldingsregeling. Nu adviseren we al deze reikwijdte uit te breiden van alleen medewerkers naar inhuurkrachten, uitzendkrachten, stagiaires en vrijwilligers. Op grond van de nieuwe richtlijn valt deze hele groep expliciet onder de reikwijdte. Wat mij betreft is dat eveneens een positieve wijziging. Daarnaast mogen sollicitanten en aandeelhouders op grond van deze nieuwe EU regels ook melden.
Omdat Nederland al wetgeving heeft ingevoerd op dit gebied, hebben deze wijzigingen – afgezien van de kleinere financiële organisaties – relatief weinig impact op Nederland. In andere EU-lidstaten waar tot nu toe in het geheel nog geen klokkenluiderswetgeving was, zal er meer werk verricht moeten worden. Voor kleine Nederlandse financiële ondernemingen heeft deze richtlijn wel impact omdat zij nu expliciet verplicht worden om een Regeling melding vermoeden misstanden in te voeren waar dat eerder mijn inziens nog niet duidelijk was.
