Peter Westdijk
Music was my first love, and it will be my last
– John Miles
Ons vakgebied krijgt te maken met steeds meer regeltjes en straffen. We hebben het imago van moraalridder bij de wat ouderen onder ons; jongeren zullen dat ouderwetse woord niet meer gebruiken en ons als het braafste jongetje van de klas neerzetten. Nieuwe technieken en trucs duikelen over elkaar heen om de mazen in de regels te vinden. Volg het allemaal maar eens. Wat gebeurt er allemaal om ons heen en hoe gaan we daar mee om? Kun je als compliance officer wel bijblijven? Eigenlijk: zit er nog muziek in ons vak?
In deze vooral niet-wetenschappelijke bijdrage wil ik via pareltjes uit de muziek zoeken naar parallellen in de veranderende wereld en kijken wat we als compliance officer hiervan kunnen en moeten leren.
‘What a wonderful world’
Louis Armstrong zong in 1967 al “what a wonderful world this could be”. Misschien was hij daarmee wel de eerste die filosofische gedachten over compliance op de plaat zette. Wat zou het mooi zijn als…
Vreedzaam samenleven en vruchtbaar samenleven zijn termen die nog verder terug in de tijd gaan naar Adam Smith en andere denkers en filosofen. Wij gebruiken het binnen het NCI nog steeds als leidraad om ethiek en integriteit uit te leggen en compliance te positioneren.
Want dat is waar het uiteindelijk om draait. En die gedachten zijn nog net zo actueel als toen zij werden geformuleerd. Alleen is het taalgebruik sinds Adam Smith wel wat veranderd. En is de muziek wel wat veranderd sinds Satchmo platen opnam…
‘The times they are a-changin’
In ‘64 vertelde een jonge Bob Dylan ons als dat de wereld aan het veranderen was. Sta me toe wat te versimpelen en te chargeren in mijn schets van de werkwereld van vandaag.
Als we om ons heen kijken zien we dat het gros van alle mensen wordt geleefd door hun telefoon; de hele dag checken we op appjes, Tiktoks, Snapchats, Insta-meldingen en ga zo maar door. Want we willen niets missen. ‘Dat is de jeugd van tegenwoordig’ hoor ik u denken, maar niets is minder waar. We doen het allemaal. We staan de hele dag ‘aan’ en switchen van het ene naar het andere. En achter de laptop doen we hetzelfde! We zien aan icoontjes dat er een nieuwe mail is, we krijgen een teams-chat en velen hebben Whatsapp ook op de laptop. En ook al weten we dat het voor de focus en de productiviteit beter is, we zetten al die meldingen niet uit.
Met het thuiswerken is daar nog een dimensie bij gekomen: het verschil tussen menselijke interactie en het communiceren met een scherm. Meer en meer communicatie verloopt digitaal. En verdwijnt daardoor in de totaalbrij van impulsen die iemand op een dag bereiken. Het is makkelijker om een mailverzoek te deleten dan iemand in de ogen te kijken en zeggen dat je er geen zin in hebt. Dit verandert hoe mensen acteren en op zaken reageren. Digitalisering vervangt de kroeg door een dating-app. Een goed gesprek door een app-groep. Thuiswerken zorgt voor een verschuiving van werk en privé, die in elkaar beginnen te schuiven: die grens vervaagt.
Ook baan- en werkgeverkeuzes veranderen. De wat jongeren onder ons willen werken bij een bedrijf dat er toe doet, dat verschil maakt. Sociale en duurzaamheidsaspecten spelen een grote rol. En ook de baan is niet meer het allerbelangrijkste: mensen werken zo veel als nodig voor een leuk leven en dat bestaat voor een toenemend percentage uit andere zaken dan het betaalde werk. Dat betekent ook dat mensen frequenter van baan en rol wisselen.
Het valt mij op dat leren ook sterk aan het veranderen is. Feitenkennis is geen topic meer: je hoeft het niet uit je hoofd te weten omdat je het gewoon op je telefoon kunt opzoeken. De jeugd wil zaken snappen en praktisch kunnen toepassen: weten is niet belangrijk (meer).
‘So what’
Waarom is dit voor de compliance officer een topic? Miles Davis vroeg het zich in 1959 al af: So what? Laat ik aan de top van de piramide beginnen: ethiek en integriteit worden nu anders beleefd dan een of twee generaties geleden. En ook het volgen van geschreven en ongeschreven regels wordt nu anders beleefd. Ik had vroeger het lef niet om dingen anders te doen omdat je dan op je kop kreeg. Anno nu wordt overal over gediscussieerd…
Ik vraag me af of we als compliance professionals de modernisering van de maatschappij wel op waarde schatten en meenemen in ons werk. Als voorbeeld wat vragen die ik mezelf de laatste tijd stel:
We hebben als compliance officer de neiging dit soort gedrag te negeren en gewoon ons kunstje op dezelfde manier te blijven doen. Want we hebben het zo geleerd, het is zo goed, het hoort zo, het is zo afgesproken en ga zo maar door. Maar de boodschap blíjft niet aankomen! Spreken we wel dezelfde taal als diegenen die we willen bereiken? En wie moet er dan veranderen?
‘Take five’
In 1959 bracht Dave Brubeck het in mijn ogen allerbeste jazznummer ooit uit: Take Five. Briljant stuk muziek met in de titel een briljant advies. Laten we even pauzeren in ons denken en een stapje terug doen en de context overzien.
De wereld is wat hij nu is en de mensen zijn wie ze zijn en doen hoe ze doen. Vergeet het verleden en verlaat de ingesleten paden; kijk naar het nu. Het nu kent geen waardeoordeel en er is geen vroeger waar alles beter was. Imagine van John Lennon schiet me ineens te binnen, muziek is een tik.
In zo’n situatie, zonder emo bij de feiten, wordt het leven van de compliance officer een stuk overzichtelijker. Als je een boodschap hebt, weet je dat je gehoor je signaal laat opgaan in een totaalbrij van impulsen, kale feitenkennis niet belangrijk vindt en een korte spanningsboog heeft.
En dat is de situatie die je niet kunt (en hopelijk ook niet wilt) veranderen, dus pas je jouw communicatie daar op aan. En je weet dat die oude middeltjes uit de nineties en zeroes niet meer werken; je moet nieuwe middelen bedenken die passen bij het nu.
‘Music’
Met het bombastische Music bouwde John Miles in 1976 een geweldige brug tussen pop en klassiek. Niet voor niets werd hij vaste gast in de Heineken Night of the Proms in de jaren ’90. Daar werden allerlei stijlen gemixt en iedereen zong alles mee.
Ik ben opgegroeid met de elpee. Om die te beluisteren had je een heel ritueel: uit het rek halen (staand, anders kon er stof in de groeven worden gedrukt), uit de hoes halen; vasthouden aan de rand omdat er anders vette vingers op de plaat kwamen. Schoonmaken, op de speler leggen, borsteltje op de plaat zetten, starten en dan de toonarm langzaam laten zakken. En dan genieten van de muziek, de warme klankkleur; je nam de tikjes voor lief. Als ik dit typ voel ik me wel een dinosauriër, helemaal omdat de spellingchecker het woord ‘toonarm’ niet (meer) kent…
Nu zet je een Playlist aan met allerlei muziekstijlen door elkaar en als een nummer je op dat moment niet boeit skip je door. Of je pakt een hele nieuwe Playlist. En je streamt tijdens het werken, het sporten en het appen met je vrienden, terwijl je ook nog even je Insta checkt.
Rode draad is de muziek, die er nog steeds is; anders misschien, maar nog steeds een onderdeel van ons leven. Muziek is niet weg te denken! En dat geeft me hoop voor compliance en ik zie daarin een mooie toekomst! Misschien een toekomst zonder lange awareness-zeepkist-sessies, maar in een Playlist van Tiktok, blogs/posts, tweets en een eigen Youtube-kanaal. Het voelt nu nog vreemd om dit zo achter elkaar te zetten. Maar de eerste compliance podcast is er al; nu nog vooral bekend bij compliance officers, maar het begin is er!
Volgens mij ligt hier de toekomst voor de communicatie over compliance, integriteit en ethiek; omarmen van de feitelijke actualiteit en niet meer vechten tegen onwetendheid, maar leren hoe anderen denken en gezamenlijk zoeken naar effectieve en leuke hulpmiddelen om gezamenlijk het doel te bereiken. Je favoriete nummer kraakvrij in een Playlist en niet meer als nummer 2 van kant B blijft tóch je favoriete nummer dat je steeds weer raakt! Zelfs als iemand anders een stuk van jouw all time favorite samplet en van een beat voorziet blijf je die song herkennen en waarderen.
En dat is voor mij de les: de boodschap die we als compliance officer brengen kan in de meest wilde vormen komen, als de vorm maar bij de doelgroep past. En de doelgroep heeft gelijk, altijd. Hoe de doelgroep is, moet de boodschap zijn. Misschien is het tijd om het cliché ‘multidisciplinair’ te gaan vervangen door ‘multi-generationeel’. En met onze tijd meegaan door te leren van onze omgeving, van de huidige generatie en van hún leefwereld en behoeften. Want als de jeugd de toekomst is, waarom luisteren we daar dan niet een beetje naar?
‘Dreamer’
Supertramp zette in 1974 Dreamer op plaat. Laat ik mijn helden eens volgen en met het voorgaande in gedachten een beetje dromen over compliance in 2050. Hoe zouden we compliance kunnen brengen op een manier die past bij de nieuwe generatie doelgroep?
Ik droom over een compliance officer die een virual reality game heeft ontwikkeld waarin de speler dilemma’s moet oplossen.
Ik droom over een rappende vertrouwenspersoon, die met hoodie en gouden kettingen op YouTube tekeer gaat tegen gang members die van die bi… moeten afblijven! Anderhalf miljoen views op de eerste dag. Viral!
Ik droom over een ESG compliance officer met een juice kanaal over al die hufters die misbruik maken van kinderarbeid.
Ik droom over een privacy officer Tiktokjes makend over elk datalek van zijn bedrijf.
Ik droom over een compliance officer die met ChatGPT awareness teksten schrijft en die met een vette beat eronder in zijn Playlist gooit; 1 miljoen streams!
Ik droom over een compliance officer die op haar YouTube kanaal een clip in zwart-wit plaatst over witwassen van zwart geld. Trending!
Gekke voorbeelden? Misschien wel. Maar de gemiddelde tiener heeft met meer mensen een gesprek dan de gemiddelde compliance officer. En ongeschoolde influencers hebben meer invloed dan de geschoolde compliance officer. En meer euro ook, trouwens. Blijkbaar past hun methode beter dan de onze…
Als we dit soort voorbeelden een beetje volgen zit er zeker nog muziek in ons vak. Wat ga jij vandaag veranderen?
